Fuat Bulut/Özel Haber

Güneydoğu Ekspres - Diyarbakır Limana uzaklığı nedeniyle kente pozitif ayrımcılık yapılmasını isteyen Diyarbakır’ın en eski sanayicilerinden biri olan OSB Mütevelli Heyeti Başkan Vekili Sezai Topalan, “Sanayicilerimizin en büyük gider kalemlerinden biri elektrik. Ucuz elektrik, vergi ve sigortada indirim yapılırsa Diyarbakır OSB’mizde yer kalmaz. Kent cazibe merkezi haline gelir” dedi.

1990’lı yılların başında kurulan Diyarbakır Organize Sanayi Bölgesi’nin ilk kurucuları arasında yer alan iş insanı Sezai Topalan, kent ekonomisini ve sanayicilerin içinde bulunduğu durumu gazetemiz Güneydoğu Ekspres’e değerlendirdi. OSB Mütevelli Heyeti Başkanı ve OSB Meclis Başkanvekili olan Sezai Topalan’a yönelttiğimiz sorular ve yanıtları şöyle:

*Sezai Topalan kimdir; sizi kısaca tanıyabilir miyiz?

1952 Diyarbakır doğumluyum. İlk, orta ve lise eğitimimi Diyarbakır’da tamamladım. Üniversite yıllarım İstanbul’da geçti. İstanbul’da önce İnşaat mühendisliği okuyordum. Fakat yarım bırakmak zorunda kaldım. Daha sonra Marmara Üniversitesi Basın-Yayın bölümünden mezun oldum.1975’te Diyarbakır’a döndüm. Babam müteahhitlik yapıyordu. Babama ortak olup Topalan Kollektif Şirketi’ni açtık. Diyarbakır’da üç tane kolektif şirket vardı. Bunlardan biri bize aitti. İşleri babamdan devraldım. 1975’ten beri odaya kayıtlı vergi mükellefiyim. OSB’nin ilk kurucuları arasındayım. OSB’nin son seçiminde Meclis Başkan Vekili olarak seçildim. Aynı zamanda OSB Mütevelli Heyeti Başkanvekiliyim. Topalan İnşaat olarak 43 yıldır hizmet vermekteyiz. Dedem 1960 yılında Diyarbakır Belediye başkanıydı. Babam siyasetle ilgilenmedi ticaret yaptı. Ben de inşaat sektörüne böyle girdim. 1975’ten sonra kardeşlerimle aile şirketini daha da büyüttük.

*Şirketinizin faaliyet alanları nelerdir?

43 yıldır Diyarbakır’da alt yapı, asfalt, müteahhitlik dallarında Türkiye’nin çeşitli illerinde çalışmalar yapmaktayız. Topalan İnşaat San. Ltd. Şti olarak Hakkari, Gaziantep, Şanlıurfa, İzmir, İstanbul, Ankara gibi bir çok ilde yol yaptık. Akabinde 2002 yılında Dicle Mermer A.Ş’yi kurduk. Dicle Mermer olarak çeşitli maden ve mermer sektörlerinde çalıştık. Totalde 250 çalışanımız var. 13 mermer ocağı açtık. Fakat elle tutulur bir ocağa rastlamadık. Çeşitli ocaklardan taş satın alıp fabrikada işliyoruz. Kuzey Irak, İsrail ve Kore’ye ihracatımız var.

“Zorluklara rağmen fabrika bacaları tütüyor”

*Kentteki sanayileşme ne aşamada? İstenilen seviyeye ulaştı mı?

Devletin hiçbir desteği olmadan sanayicilerin kendi çabasıyla OSB bu seviyeye geldi. OSB’nin hala tüten bacalarının olmasının en büyük sebebi sanayicilerin özveride bulunmaları olmuştur. Elektrik fiyatları çok arttı. Dolayısıyla üretici zor durumda. Ekonomi sadece Diyarbakır’da değil, Türkiye’de de kitlendi.  Mermer sektörü için en büyük engel; kırsaldaki ocaklarda köylüler çalışmayı engelliyorlar. Çalışma şartları çok ağır. Terör bu bölgeyi olumsuz etkiliyor. Dışarıdaki yatırımcıların terör algısı oluştu ve bu algı devam ediyor. Gayrimenkullerimiz devlet bankaları nezdinde gerekli değeri görmedi. Batı’da kredi almak kolay, burada kredi almak çok zor. Bu zorluklara rağmen bacalar tütüyor.

“OSB’de 300 fabrika, 6 bin 700 istihdam”

*OSB’de faaliyet yürüten firmaların durumu nedir?

OSB’de faaliyet gösteren 300 fabrika var. Toplamda 6700 kişi istihdam edilmektedir. 10 firma elektrik borcunu bile ödeyemeyecek durumda. Devletin bu elektrik zammı sorununa bir çözüm bulması gerekiyor. Çünkü sanayici gerçekten zor durumda.

*OSB’de ön plana çıkan sektörüler hangileridir?

Mermer ve tekstil sektörü. Diyarbakır’ın geleceği tekstil sektörüdür. Devlet tekstilcilere iyi imkanlar sağlamalıdır. Çünkü bu bölgede topraklar pamuğa verimli, tarladan üretime, üretimden tüketime ancak ve ancak devlet desteği ile olabilir. Genç nüfusa istihdam sağlayabilmek için tekstil sektörüne önem vermek gerekir. Dışarıdan yatırımcılar geliyor. Onları en iyi şekilde ağırlıyoruz. Fakat bir dönüşleri olmuyor. Çünkü algı oluşmuş. Yarın ne olacağını bilmiyoruz diyorlar ve bu bölgede terör gerçeğini gündeme getiriyorlar. Diyarbakır’a yabancı yatırımcılar tekstil sektörü için son yıllarda geldi. Bizim sanayicilerimiz de onlara karşı çok duyarlı davrandı.

“Tekstil OSB ile işsizlik yüzde 25 azalacak”

*Türkiye’nin ilk İhtisas Tekstil OSB’si Diyarbakır’a kuruluyor. Bunun Diyarbakır’a getirisi ne olacak?

Devletin bu konuda sağladığı birçok teşvik oldu. Eğer bu ihtisas OSB faaliyete geçerse Diyarbakır’daki işsizlik oranı yüzde 25 azalacaktır. Üretim önemlidir.

“Ekonomik kriz, küçültmeye yöneltti”

*Geçen yılın ikinci çeyreğinde baş gösteren döviz kurlarındaki dalgalanma ve akabinde başlayan kriz, kenti ve sanayicileri nasıl etkiledi?

Benim de döviz borcum vardı. Borcum iki kat oldu. Dolayısıyla işveren ve sanayici olarak döviz kurlarındaki dalgalanmadan olumsuz etkilendik. Bu olumsuz etkiler üzerine işletmeye kilit vuran olmadı. Ama küçülmeye giden firmalar oldu.

“OSBÜK’te Diyarbakır temsiliyeti ilk kez olacak”

*OSBÜK’ün genel kurulu yapıldı ve yönetime Diyarbakır’dan ilk kez bir isim girdi. Bunun Diyarbakır’a yansıması nasıl olacak?

Bu bizim için çok önemli bir adım oldu. Diyarbakır OSB olarak Ankara tanıtım günlerine gitmiştik. Orada üç arkadaşımla birlikte OSBÜK’e gittik. Konuyu ilk kez orada açtık. Bize uzak davrandıklarını, OSB olarak 17 yıldır faaliyetimiz olduğunu fakat bizden kimseyi yönetime almadıklarını ifade ettik. Alacaklarına dair bize söz verdiler. İnancımız yoktu açıkçası, olacağını düşünmedik. Ankara Sanayi Odası Başkanı arkadaşınızı belirleyin dedi. Biz de arkadaşımızı seçtik ve listeye alındı. Ali İhsan (Özdoğan) bey makine mühendisi ve fabrikası var. Onu uygun gördük. Bundan sonra OSBÜK’ün yönetim kurulu üyeleri yılda bir defa Diyarbakır’da toplantı yapacak. Sorunlarımızı daha iyi aktarabileceğiz. Arkadaşımız bizi orada temsil edecek, sesimiz olacak, sıkıntılarımızı anlatacak.

“Ekonomi kötü, en büyük gider kalemi elektrik”

*Kent ekonomisi ne durumda?

Diyarbakır ekonomisi kötü durumda. Dünya’da var olan ekonomik kriz Türkiye’yi de, bölgemizi de olumsuz yönde etkilemektedir. Suriye’nin imarının yapılması bir nebzede olsa krizi azaltacak. Ayrıca en büyük sorunlarımızdan biri olan elektrik sorununu ben tekrar dile getirmek istiyorum. Elektrik burada üretilmesine rağmen en pahalı elektrik yine burada. Sebebi ise siyasilerin sahip çıkmayışıdır. En büyük gider kalemlerinden biri olan elektrik, personel maaşlarından bile fazla ve bu durum biz sanayicileri zorluyor. Bu bölgenin kalkınması elektriğin ucuz olmasından geçer. Devlet Dicle elektriği özelleştirmemeliydi. Elektriğin pahalı olması üretkenliği azaltıyor.

OSB’deki fabrikalar ürünlerini nereye ihraç ediyor. Hangi pazarlara hitap ediyoruz?

Tekstilcilerin bir kısmı fason çalışıyor. Koton, LC Waikiki gibi markaların ürünlerini dikiyor. güneş enerjisi üreten bir Alman ortak firmamız var, çikolata firmamız var. Ağırlıklı olarak Ortadoğu pazarına hitap ediyoruz. Çin’in getirdiği kota nedeniyle mermerin Uzakdoğu pazarı büyük oranda eridi.

 “Diyarbakır cazibe merkezi olabilir”

*Son olarak ne söylemek istesiniz?

OSB’de boş yerler var. Tahsis ettiğimiz ancak gelip yatırımını ve taahhüdünü yerine getiremedi. Kaç kez süre uzatımı verdik ancak yatırım gerçekleşmedi. Buna rağmen umutluyuz. Umut bizim için çok önemli. İnşallah çok güzel şeyler olacak. Devletin bölgeye bakış açısı pozitif olursa; elektrik ve diğer kalemlerde destek gelirse ve avantajlar bizim lehimize gelişirse üretim artar, istihdam azalır ve daha çok yatırımcı gelir. İnşallah güzel günleri hep birlikte göreceğiz.

Devletin yerinde olsam; sigorta primleri ve vergi dilimlerini en az seviyeye indiririm. Elektriği ucuzlatırım. O zaman Diyarbakır’da hiçbir sıkıntı olmaz. Diyarbakır OSB’deki tüm boş yerler dolar, yeni ek ilave OSB’ler açılır. Üretim olmayan bir yerde refah olmaz, yaşam koşulları iyi olmaz. Yatırımcının menfaatine gelişmeler olmazsa yatırımcı gelmez. Şayet burada ciddi avantajlar olmuş olsaydı OSB’mizde boş yer kalmazdı. Diğer OSB’lerin bir çoğu limana yakın. Bizim bulunduğumuz konum itibariyle en yakın limana 500-600 km uzaklıktayız. Diyarbakır bulunduğu konum, sosyal ve politik durumu nedeniyle buradaki yatırıcıya pozitif  ayrımcılık yapılmalı diyoruz. Şayet bu yapılırsa Diyarbakır cazibe merkezi olur. Gebze, Çorlu, Dudullu, İkitelli’deki küçük OSB’ler bile Diyarbakır OSB’den daha değerli konuma geldi.

Editör: TE Bilişim