Sedat IRMAK
Diyarbakır’ın tarihi Sur ilçesinde Koruma Kurulu’nun verdiği izinle kentsel sit alanında bulunan 16'ncı yüzyıldan kalma Vahap Ağa Hamamı’nda lüks restoran olarak açılırken, Çardaklı hamamı ise kafeye dönüştürüldü
UNESCO’nun Dünya Kültür Mirası Listesinde yer alan Diyarbakır'ın tarihi Sur ilçesinde çatışmalara sahne olan 6 mahallede (Cevatpaşa, Fatihpaşa, Dabanoğlu, Hasırlı, Cemal Yılmaz ve Savaş) 2 Aralık 2015'te ilan edilen sokağa çıkma yasağı, üçüncü yılını geride bırakırken, yasak süresinde ilçede bugüne kadar 87’si tescilli, 247’si tescile değer toplam 334 tarihi yapı yıkıldı.
16’ıncı yüzyılda inşa edilmiş
Sur ilçesinde kurumların talepleri doğrultusunda restore edilen tarihi mekanlar lüks işyerlerine dönüştürülürken, bu tarihi yapılardan biri de; Gazi Caddesi üzerinde bulunan Vahap Ağa Hamamı. 16'ncı yüzyılda inşa edilen tarihi hamam, restore adı altında özgün kimliğinden uzak bir görünüm aldı. Kentsel Sit alanında bulunan tarihi hamam, Diyarbakır Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’nun izniyle iki hafta önce lüks bir restoranda dönüştürüldü. Restoran, tarihi hamamda faaliyetini sürdürmeye devam ediyor. Giriş kısmında kesme taş bloklar, diğer kısımlarında ise moloz taş kullanılan Vahap Ağa Hamamı, soğukluk, sıcaklık ve halvet bölümlerinden meydana geliyor. Kenardaki bölmeler tonozlarla, ortadaki bölüm ise kubbeyle örtülmüş olan hamamda, kurnalı mekanların orta kısmında eyvanlar ve mermer bir havuz bulunuyor.
Çardaklı hamamı da kafe olmuştu!
Sur ilçesinde bulunan ve kafeye dönüştürülen diğer bir hamam ise Çardaklı hamamı. Çatışmalar öncesinde Kafe olarak işletmeye açılan tarihi hamam, çatışmalar ve sokağa çıkma yasakları sırasında zarar görmesinden dolayı restorasyon çalışmaları ise devam ediyor.
1520-1540 yılları arasında inşa edilmiştir
İbrahim Bey Mahallesi (Dabanoğlu), Bıyıklı Mehmet Paşa Sokağı’ndadır. SurpGiragos Kilisesi’ne yakındır. 1520-1540 yılları arasında inşa edilmiştir. Doğu-batı uzantılıdır, yer yer moloz ve kesme taştan inşa edilmiştir. Kubbe sekizgen yüksek bir kasnak üzerine oturtulmuştur. Soyunmalık kısmında doğu-batı yönünde iki katlı eyvanlar vardır. Halvet bölümü haçvari bir plana sahiptir. Soğukluk bölümü dikdörtgendir, kubbenin üzerinde aydınlık feneri yer alır.
Sur ilçesinde Çardaklı, Paşa, Kadı, Cıncıklı, Vahap Ağa, Melik Ahmet ve Deva ile birlikte 7 adet tarihi hamam bulunuyor. Sokağa çıkma yasağının olduğu Yenikapı Sokak’ta çatışmalar sırasında tarihi Paşa Hamamı çıkan yangında tahrip olmuştu.
