Güneş Ocağa / Özel Haber

Güneydoğu Ekspres - Diyarbakır- Türkiye'de yaşayan insanlarda hepatit B virüsü görülme sıklığı açısından orta düzeydeki ülkeler arasında yer almaktayız, Türkiye nüfusunun yaklaşık 1/3'ünün hepatit B virüsü ile karşılaştığı ve yaklaşık 3,5 milyon kişinin virüs ile infekte olduğu tahmin edilmektedir. Dünya çapında 325 milyon kişinin hayatını etkilemekte olan hepatit B ve C'nin her yıl ortalama olarak 1,4 milyon kişinin ölümüne yol açtığı açıklanmaktadır.

İnsanlara kan ve diğer vücut sıvıları yoluyla bulaşan bu virüs, hepatit B virüsü taşıyan kişi ile korunmasız cinsel ilişkiye girilmesi, tıraş bıçağı, tırnak makası gibi özel eşyaların paylaşılması, damar içi ilaç bağımlısı olanlarda ortak enjektör kullanılması, steril olmayan şartlarda cerrahi işlem, dövme yapılması sonucunda veya doğum esnasında anneden bebeğe geçebilmektedir.

Hepatit hastalığı sinsi ilerlediği için kolay fark edilmiyor. Hepatit C, tedavi edilmediği takdirde siroz ve karaciğer kanserine neden olabiliyor. Buna karşın hastalığın tedavisiyle ilgili çok hızlı yol alınması umutları artırıyor. İç Hastalıklar Uzmanı Dr. Erdal Sipan, 28 Temmuz Dünya Hepatit Günü kapsamında önemli uyarılar ve önerilerde bulundu. 

Sizi tanıyabilir miyiz?

Ben Dr. Erdal Sîpan. Diyarbakır’da bir kamu hastanesinde iç hastalıkları uzmanı olarak görev yapmaktayım.

-Hocam, eksik ve yanlış bilinen Hepatit nedir?

Hepatit denilince akla ilk gelen Hepatit B ve C gibi viral hastalıklardır. Yalnız hepatit kelime anlamı olarak karaciğer iltihaplanması demektir. Hepatite sebep olan birçok neden vardır. Viral etkenler bu nedenlerden birisidir. Viral etkenler içinde de en önemlisi Hepatit B virüsüdür (HBV). Hepatit hakkında en çok bilinen yanlışlardan birisi de tokalaşma, dokunma ile bulaşacağı düşüncesidir. Toplumda çok yaygın görülen bir inanıştır. Fakat hepatitin tokalaşma ya da temas ile bulaştığı henüz gösterilememiştir.

-Hepatitin tehlikesi nedir?

Özellikle Hepatit B ve C siroz ve karaciğer kanserine yol açabilen farklı sonuçları olan karaciğer hastalıklarıdır. Fakat erken teşhis konulduğunda ve tedavi edildiğinde bu risk çok azalır.

-Her hepatit bulaşıcımıdır?

Viral hepatitler bulaşıcıdır. Fakat farklı yollardan bullaşırlar.

-Hepatiti sınıflandıra bilir misiniz?

Viral hepatitler (hepatit A, B, C, D, E…), iskemik hepatit, toksik hepatit şeklinde sınıflandırabiliriz.

-Hepatit için erken teşhisi olmayan bir hastalık diyebilir miyiz?

Rutin tetkiklerde kan tahlilinde kısa hepatit paneline bakılarak hastada hepatit virüsü olup olmadığı anlaşılabilir. Karaciğerde hasarı tespit etmek için ilk bakılan tetkik karaciğer fonksiyon testleridir. Daha sonra gereklilik halinde radyolojık tetkikler ve biyopsi yapılabilinir.

-Hepatitin bulaşma yolları nelerdir, insanlar nelerden kendini sakınmalıdır?

Viral hepatitlerde Hepatit A ve E fekal-oral bulaşan virüslerdir. Özellikle toplu yaşam alanlarında ve tuvalet hijyeninin yetersiz olduğu durumlarda görülme sıklığı fazladır. Hepatit B doğum, cinsel ilişki ve kan yoluyla bulaşabilir. Hepatit C ise kan yoluyla bulaşmaktadır. Kan verilenler ve uyuşturucu kullananlarda daha sık görülür.

-Hepatitli bir anneden doğum sırasında ve enfekte partnerle korunmasız cinsel temas yollarıyla hepatit bulaşabilir mi, bunu açarsanız?

Evet, bir önceki sorunun cevabında belirttiğim gibi hepatitli bir anneden doğum esnasında Hepatit B virüsü geçebilir. Annede Hepatit B düzeyinin yüksek olmadığı durumlarda bebeğe doğumdan sonra en kısa sürede (12 saat içinde) aşı ve HBIG serumu yapılır. Hepatit B düzeyi yüksek olanlarda ise doğum öncesi anneye bir takım tedaviler uygulanabilinir. Enfekte partnerle ilişki esnasında kişi aşılı ve korunuyor ise Hepatit virüsünün kendisine bulaşma riski çok düşüktür.

-Hepatitli bir hasta bebeğini emzirebilir mi?

Hepatitin gebelik üzerine etkisi ya da gebeliğin hepatit üzerine etkisi tam olarak bilinmemektedir. Fakat hepatit alevlenmelerinin gebelerde daha sık görüldüğü ve ağır geçirildiği düşünülmektedir. Yapılan çalışmalarda emzirme anneden bebeğe HBV yayılımı açısından risk teşkil etmemektedir.

-Hepatit aşısı kimlere yapılmalıdır?

Hepatit A ve B ye karşı aşı mevcut iken Hepatit C’nin henüz aşısı üretilememiştir. Hepatit A ve B aşısı rutin aşı programında olan aşılardır ve bebeklik çağında yapılır. Ayrıca bebeklik döneminde Hepatit B aşısı tutmayan ya da aşı olmayanlara 0, 1 ve 6. aylarda olmak üzere 3 doz aşı yapılır.

-İlerleyen hepatit için ne gibi önlemler alınabilir?

Hepatit C hastalığı artık ilaç tedavisi ile kür sağlanabilen bir hastalıktır. İlaç kullanıldıktan sonra virüsün tamamen vücuttan atılması mümkündür. Buna karşılık Hepatit B hastalığı aşısı olan fakat tedavi ile kür ihtimali neredeyse yok denecek kadar düşük olan bir hastalıktır. Buna rağmen ilaç tedavisi hastalığın ilerleyerek siroz ve karaciğer kanserine dönüşmesinin önlenmesi açısından oldukça önemlidir.

-Hepatitte virüsler sessiz ilerliyor, bunun için neler yapılabilir?

Hepatit virüslerinin çoğalması ve karaciğere hasar vermesi durumunda ilaç tedavisi verilir. 3 ya da 6 aylık kontroller ile hasta takip edilir. Tetkik sonuçlarına göre gerekirse ilaç dozu yükseltilir ya da ilaç değiştirilir ya da yeni ilaç eklenerek mevcut durum düzeltilmeye çalışılır.

-Hepatit B ve hepatit C’nin bilinirliği farklı değil mi?

Hepatit B hastalığı Hepatit C den daha sık görülür. Dolayısıyla daha fazla bilinen bir hastalıktır. Dünyada ve ülkemizde görülme ve bilinme oranları arasında bir farklılık yoktur.

-Hepatit hastalığına dikkat çekmek için topluma ne söyleyebilirsiniz?

Hepatit B ve C dünya çapında yaklaşık 325 milyon insanı etkilemekte olup yılda 1.4 milyon kişinin ölümüne neden olmaktadır. Hepatit B hastalığı aşı ile önlenebilen bir hastalıktır. O yüzden bebeklere diğer aşılar gibi bu aşının da yapılması hususunda dikkatli ve özenli davranılmalıdır. Erişkinlerin ise kan tahlili ile aşılı olup olmadığını kontrol etmelerini; eğer aşılı değilse aşı olmalarını öneriyorum.

-Son olarak eklemek istediğiniz bir şey var mı?

Hepatit B ve C önlenebilir ve tedavi edilebilir hastalıklar olmakla birlikte bu hastalığı taşıyanların yüzde 80’inde tanı tedavi ve hastalığı önlemede yetersiz kalınmaktadır. Viral hepatitlerin bulaşma yolları bilinmeli ve hepatit hastalığı olanlar takip ve tedavi altında olmalıdır. Kan temasının olmaması ve güvenli bir cinsel ilişki ile çok büyük oranda bulaşma önlenebilinir. Buna aşılı olma halini de eklersek bulaşma riski daha da azalır.

Editör: TE Bilişim