Zafer TÜZÜN
DİYARBAKIR - Sağlıklı yaşamın sürdürülmesi ve hastalıklardan korunmak için nasıl bir beslenme alışkanlığımızın olması gerektiğine ilişkin Diyarbakır Güneydoğu Ekspres olarak sizler için Batı Hastanesi Uzman Diyetisyen Ruşen Aksu ile çok keyifli bir röportaj gerçekleştirdik.
Uzman Diyetisyen Ruşen Aksu “Sağlıklı yaşam denilince insanların aklına ilk gelen şey aç kalınan diyetler, tatsız tuzsuz yemekler, spor salonlarından çıkılmayan günler geliyor, oysaki ihtiyacınız olan besinleri alırken vücudunuzun ihtiyacı olan protein, kaliteli yağ kaynağı, kompleks karbonhidrat, vitamin ve mineralleri alırken ruhunuzu da doyurabilmektir” dedi.
-Sağlıklı yaşam sizce nedir?
Sağlıklı yaşam denilince insanların aklına ilk gelen şey aç kalınan diyetler, tatsız tuzsuz yemekler, spor salonlarından çıkılmayan günler geliyor, oysaki ihtiyacınız olan besinleri alırken, vücudunuzun ihtiyacı olan protein, kaliteli yağ kaynağı, kompleks karbonhidrat, vitamin ve mineralleri alırken ruhunuzu da doyurabilmektir. 1 dilim baklava sağlıklı yaşamın bir parçası olabilir önemli olan bunu hayatınıza ne kadar sıklıkla aldığınız, öncesinde sonrasında nasıl dengelediğinizdir.
- Yaz ayına girildi vücudunuzun dengesinin bozulmaması için neler yapmalıyız?
Yaz aylarındaki en büyük problem terlemeyle kaybedilen sıvı ve elektrolitlerdir. Bu durumda kaybettiğimiz sıvıyı ve elektrolitleri yerine koymak gerekiyor bol su tüketimi tansiyon ve böbrek probleminiz de yoksa her gün 1 adet sade maden suyu tüketebilirsiniz. Bu yaz ayında genel beslenmelerde yapılan en büyük hatalar nelerdir? Bunları sıralarsak;
1. Yağlı, kızarmış yiyecekleri tüketmek ve serinlemek için tüketilen gazlı besin değeri olmayan sıvıları tüketmek. Kola içerken serinleyebilirsiniz ama içtiğinizde sağlığınızdan götürdüklerini düşünürseniz daha çok terleyeceksiniz! Dondurma tüketmek çok masum görünebilir ama ölçüyü kaçırdığınız her şey kilo yapabilir önemli olan bunu dengeleyebilmenizdir.
2. En fazla ne zamana kadar aç kalmamak gerekiyor? Bu kişiden kişiye değişen bir durumdur. Her bireyin metabolizması kendi parmak izidir ve vücudun açlık durumuna verdiği cevap farklıdır. Uzun yıllardır doğru olduğu düşünülen “6 öğün beslenmek gerekiyor yoksa metabolizma yavaşlar” diye bir durum yok aslında. Ayşe zayıflamak istiyor sabah 11’ de işe gidiyor ve akşam 8’de evine geliyor, günlük temposu yoğun ara öğün yapmaya vakti yok ise Ayşe 6 öğün beslenmek zorunda değil. 6 öğün beslenmediği için metabolizması yavaşlamaz veya daha az kilo kaybı sağlamaz! Ben danışanlarımın günlük yaşamları, fizyolojik olarak açlık - tokluk durumları, kan tahlillerini göz önünde bulundurarak “Sürdürülebilir Beslenme” ile diyetlerimizi 2 öğün olarak ya 4 - 5 öğün olarak da düzenliyorum. Hipoglisemisi olan bir bireyin öğün araları 2,5 - 3 saat olması gerekirken metabolik rahatsızlığı olmayan birinin 4 - 5 saate kadar öğün arası olabilir.
- Sağlıklı kilo vermek için neler yapmalıyız?
Öncelikle diyet listenizin size uygun ve “sürdürülebilir” olması ve de ideal kilonuza gelene kadar geçirdiğiniz diyet sürecinde edindiğiniz “davranış değişiklikleri” tekrar aynı kiloya gelmemenizde size büyük destek sağlar. Sırf kilo vermek için uygulanan düşük kalorili ve şok diyetler ile sadece kas ve sıvı kaybı gerçekleşir doğru diyet yaptığınız zaman kilo kaybı yağ dokudan gerçekleşir böylelikle hedeflediğiniz kiloya ulaştığınız zaman tekrar aynı kiloya gelmezsiniz.
- Göbek yağlarından nasıl kurtula biliriz?
Danışanlarımın çoğu “hocam benim göbeğim var önce buradan kurtulalım” diyor. Vücudumuzda yağ hücreleri her bölgede mevcuttur bazı bölgelerde çok bazı bölgelerimizde daha azdır. Siz doğru diyet yaptığınız zaman nerede yağ dokunuz fazlaysa önce o bölgeden gidecektir. Ama bazı besinlerle bu göbek bölgenizdeki yağlardan kurtulmanızda yardımcı olabilir. Bunlar; yoğurt, kefir, yulaf ve yeşil çay!
- Yaz ayında metabolizmayı hızlandırmanın yolları nelerdir?
Metabolizma hızı genetik, yaş, cinsiyet, hastalık durumu ve besinlerle doğrudan hızlanmaz besinlerin termojenik etkilerinden dolayı metabolizmanın daha iyi çalışmasını sağlarlar. Sade bir Türk kahvesi veya espresso, yüksek antioksidan içeriğine sahip. Yeşil çay, kırmızı biber içerisinde bulunan kapsaisin maddesi yağ yakmanızı destekler.
-Sıcak havalarda bitkinlik ön plana çıkmaktadır bu durumunda neler yapılmalı?
Bu durumun asıl sebebi ihtiyacınız olan besinleri tüketmeyip sıvı ve elektrolit kaybının oluşması ve kendinizi halsiz bitkin hissetmenizdir. Bol su tüketin, yüksek tansiyon ve böbrek hastalığınız yok ise sade bir maden suyu için, meyve ve sebze tüketiminize de dikkat ederseniz halsizliğinizi önlemiş olursunuz.
-Bir diyetin olmazsa olmazı nedir?
Yaptığınız işe yaşadığınız bölgeye, tükettiğiniz çay, kahve ve kilonuza göre değişir. Erkekler kg * 33 ml ile çarparak, kadınlar ise kilogramlarını *32 ile çarparak günlük su ihtiyaçlarına göre su tüketebilirler.
-Meyve tüketimini hangi saat aralıklarında yapmamız daha doğru olur?
Meyve vücudumuzun ihtiyacı olan vitamin, mineral ve lifi sağlarken fazla tüketimi kan şekerini yükseltir ve karaciğer yağlanmasına sebep olabilir. Meyveyi tüketirken yemekten 45 -60 dakika sonra tüketmek gerekir, sabah aç karına meyveyle kahvaltı yapılmaması ve tek başına tüketilmemesi gerekir. Meyvenin yanında mutlaka bir yağ ve protein kaynağı olmalı amacımız kan şekerinin hızlı yükselmesini engellemek.
- Güneş ışınları olduğu halde yazın da D vitamini kullanmamız gerekiyor mu?
Güneş ışınlarından gün boyu yararlanabilen bir şehirde yaşamamıza rağmen halkımızın çoğunda D Vitamini eksikliği bulunmakta, bunun temel sebebi gün ışığının olduğu saatlerde evde veya işyerinde bulunuyor olmamızdan kaynaklı. Kapalı bireylerde D Vitamini eksikliği daha sık yaşanıyor. Bu yüzden kan tahlilleri sonucunda D Vitamini eksikliği olan bireylerin mutlaka bir D vitamini takviyesi kullanması gerekir, bunu sadece kullanmak vücut için yeterli değil vücutta biyo yararlanımı için de el veya ayaklarımızı güneş ışığı görecek şekilde 10 -15 dk kadar güneşlenmek gerekir.
-Değişen mevsim koşulları vücuttaki D vitamini seviyelerini nasıl etkiler?
Kışın güneşten çok yararlanamadığımız için D vitamini yetersizliği daha sık karşılaşılan bir problem ve vücutta D vitamini yetersizliği görülme oranı daha fazla. Yazın bu yetersizlik daha azdır.
-Yazı daha keyifli bir hale getirmek için yapmamız gerekenler nelerdir?
Bol su için, meyve ve sebze tüketimine önem gösterin. Dondurmayı tüketirken diyet listenizde bunu dengeleyin.
Hazır dondurma değil ev yapımı dondurma yiyin
- Yaz aylarında sağlıklı atıştırma tarifi verebilir misiniz?
Dondurmayı seven bir toplumuz hazır dondurmaların içerisinde hem glikoz ve fruktoz şurubu var bunlar kan şekerinizi hızlı yükseltip sonrasında açlık hissetmenizi sağlar, hem de katkı maddesi ve renklendiriciler içerebiliyorlar. Ev yapımı bir dondurma tarifini deneyebilirsiniz:
- 2 Su bardağı karadut veya 2 Adet dondurulmuş muz, 5 - 6 Yk Yoğurt 1/8 Çk Vanilya - Bütün malzemeleri rondodan geçirip dondurma kalıplarına koyduktan sonra 4 -5 saat buzdolabında bekletin. Afiyet olsun.
Limonata tarifini de şöyle verebiliriz; 4 Adet limon kabuğu 4 adet limon suyu 6 Yk bal 3 adet karanfil 1 litre su 4 tane limonun kabuklarını önce rendeleyin sonra üzerine balı ekleyip biraz bekletin sonra 4 adet limonun suyunu sıkıp 1 litre suya ilave edin ve üzerine beklettiğiniz limon kabuğu ve bal karışımını ve karanfili ekleyip buzdolabında bekletin. Afiyet olsun
- Ruşen AKSU kimdir?
2012 Rekabet Kurumu Anadolu Lisesi’nden mezun olduktan sonra 2013 yılında Eren Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü’nde eğitimine devam ederken, 2014 yılında yüksek genel not ortalaması ile tek tercihim olan Marmara Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Bölümünde eğitimime devam ettim. 2016 yılında İstanbul Üniversitesi Onkoloji Enstitüsünde Kanserli Hastaların Beslenmesini takip ederken, Enteral Ürünlerin kullanım reçetesini hazırladım, bugün de hastalara hazırladığım reçete dağıtılıyor. Sonrasında 2016 yılında University of Technology and Life Science in Bydgoszcz, Poland’ ta eğitimime devam edip okulundan başarıyla mezun oldum.
