Merak bu ya…
Hani derler ya insanın başına ne gelirse meraktan gelir. Bu söze inananlardan değilim. 35 yıllık öğretmenlik hayatımda öğrencilerime hep merak etmelerini anlattım.
Nasıl mı?
En basitinden;
Radyo nasıl çalışıyor?
Gemi denizde onca ağırlığına rağmen nasıl batmıyor?
Güneş bir ateş topu, neden hiç sönmüyor?
Uçak nasıl havada uçuyor?..
Daha sonraları;
Televizyonun çalışma şeklini hiç merak ettiniz mi?
Neden su içiyoruz?..
Şimdileri;
Şu meret cep telefonu; anteni yok, kablosu yok, ayrıca milyonlarca cep telefonu var hiç birinin sesi bir diğerine karışmıyor, hiç merak ediyor musunuz?
Amaç öğrencileri merak etmeye, düşünmeye ve sonuçta ilgilerini bilme ve fene yönlendirmek.
Öğrencilerime merak etmeyi, düşünmeyi aşılarken ben boş durur muyum, tabii ki hayır. Bu yaşımda hala merak ederim. Son zamanlarda merakımı dillere ve de yönetim biçimlerine yönlendirdim. Zaten kaç zamandır düşüne duruyordum.
Geçen yazımda dil konusuna az da olsa dokundum. Bu yazımda da eyalet sistemi üzerinde kısmen de olsa durmak, merakımı gidermek istiyorum.
Ayrıca malum sebepler nedeniyle bu sıralar siyasete dokunmamayı tercih ediyorum. Daha doğrusu mecbur bırakılıyorum. Çünkü birçok site siyasi yazıları yayımlamak istemiyor. Hem bu nedenle, hem de ne zamandır merak ediyordum; dünyadaki yönetim biçimlerini.
Geçen yazımda dillere dokunmuştum az da olsa. Bayağı ilgi uyandırmıştı. Bundan cesaret alarak bugünkü yazımı da yönetim biçimlerine ayırdım. Hangi ülkeler hangi yönetimlerle yönetiliyor diye araştırmaya başladım. Bu araştırma bir yazıya sığmayacağını anlayınca bu günlük yalnızca federe devletlere yöneldim ve dünyada hangi ülkelerde eyalet sistemi var ve eyalet sistemi olan ülkelerde kaç eyalet var sorusuna cevap aradım. Dilerim kaynaklar beni yanıltmıyor.
Günümüzde eyalet sistemi ile yönetilen farklı ülkeler vardır. Ancak eyalet sistemi deyince akla ilk olarak Amerika Birleşik Devletleri gelir. ABD’de toplam 50 eyalet vardır. 50 eyalet olması, ABD’de 50 farklı eyalet anayasası olduğunu anlamına gelir. Bu eyaletlerde yaşayan ABD vatandaşları, hem yaşadıkları eyaletlerin vatandaşlarıdır, hem de federal cumhuriyetin vatandaşlarıdır.
Bu durum diğer eyaletlerde de aynıdır. Değişen bir şey yok. Uyaklı olsun diye söyleyeyim bu sistemde sistemden ötürü dövüşen kimse de yok.
Dünyada eyalet sistemi ile yönetilen ülkeler ve eyalet sayıları.
Dilerim kaynaklar beni yanıltmamışlardır.
Almanya Eyalet sayısı 17
Amerika Eyalet sayısı 50
Arjantin Eyalet sayısı 27
Avustralya Eyalet sayısı 19
Brezilya: Eyalet Sayısı; 26
Bolivya: Eyalet Sayısı; 9
Ekvator: Eyalet Sayısı; 22
Meksika: Eyalet Sayısı; 36
Peru: Eyalet Sayısı; 19
Paraguay: Eyalet Sayısı; 17
Uruguay: Eyalet Sayısı; 19
Venezuela: Eyalet Sayısı; 23
Kanada Eyalet sayısı; 10
İran Eyalet sayısı; 30
Çin Eyalet sayısı 27
Malezya Eyalet sayısı 16
Meksika Eyalet sayısı 33
Nijerya Eyalet sayısı 38
Kazakistan Eyalet sayısı 19
Hindistan Eyalet sayısı 35
G. Afrika Eyalet sayısı 13
K. Kore Eyalet sayısı 3
Pakistan Eyalet sayısı 5
Polonya Eyalet sayısı 18
Sudan Eyalet sayısı 16
Papao Yeni Gine Eyalet sayısı 5
Sanıyorum Türkiye’nin 7 bölgeye ayrılış nedenlerinin altında bu neden yatıyormuş. Sonradan ne hikmetse yalnızca 7 bölgeye ayırtmakla yetinilmiş.
Biraz da bu ülkelerde genel sorunları üstün körü araştırdım. Bu ülkelerin insanlarının eyalet sistemleri ile bir sorunlarının olmadığını gördüm. Tam aksine eyaletlerle yönetilmenin memnuniyeti insanların yaşam biçimlerine yansıyor.
Diyeceksiniz bu ülkelerin hiç mi memnuniyetsizleri yok. Tabii ki çok. Ancak bu memnuniyetsizliğin eyalet sistemi ile ilgisi yok.
En başta Amerika’da. Yığınla sorun var. Ama sistemle ilgisi yok. Hatta bu sistem sorunların azalması konusunda etkili.
Şimdi de sıra haftanın öğüdünde;
Kirveme öğütler;
Kirvem bak Fatih Sultan Mehmet, ne demiş;
Kadıyı satın aldığın gün adalet ölür, adaleti öldürdüğün gün devlet ölür...
İyi bir hafta geçirmeniz dileğiyle.
Dostça kalın.
2021 yılı DİYARBEKİR YILI olsun
Geleceğimizi çalmayın.
Anzele, büyük bir balıklı göl haline getirilip, turizme kazandırılsın.
Diyarbakır 5 Nolu Cezaevi MÜZEYE dönüştürülsün.
Suriçi DÜNYANIN EN BÜYÜK AÇIK HAVA MÜZESİ haline getirilsin.
Şehrin eski adlarından biri, SUR İÇİNE VERİLSİN.
Eski stadyumun yeri ŞEHRİN, ÖZGÜRLÜK MEYDANI olsun.
Daha da önemlisi,
Sur içinde, yakılıp yıkılan bölgelerde evler, aslına uygun ve Diyarbekir evlerine yakışır bir biçimde yapılsın.
Ve sevgili meslektaşlarım, dernek yöneticileri, STK Yöneticileri; Zerzevan Kalesi, Çayönü, Mitras Tapınağı, Kortik Tepe, Hilar Mağaralarını ve Bırkleyn Mağaralarını koruyalım, gün yüzüne çıkaranları sahiplenelim.
