Geçtiğimiz Şubat ayında Irak Kürdistanı'nın başkenti Erbile'de düzenlenen Erbil Uluslararası Yapı İnşaatı ve Belediye Ekipmanları Fuarı'na Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası (DTSO) başkanlığı tarafından davet edildim.
Gazeteci olarak bu daveti merakla karşıladım. Kürdistan'daki gelişmeler, oradan buraya yönelen ilgi dikkatimi çekiyordu. Değerli Gazeteci ağabeyim Sadık Kaplan'ın bu teklifini severek kabul ettim. DTSO Başkanı Mehmet Kaya, Meclis ve Meslek Komite üyelerinden oluşan heyet ile 'Kürdistan'daki Fuar'a gidiyoruz' diye curcunalı keyifli bir yolculuk yaptık.
Erbil'e defalarca gitmiş biri olarak, şehri ve iş dünyasındaki insanları tanımama fırsat olacağı için ben de heyecanlıydım. Şehrin güneyinde geniş bir alan içinde hazırlığı yapılan fuar alanında Kürtçe hoş geldiniz sözleri bendeki heyecanın daha çok artmasına neden oldu. Fuar alanında bulunan firmalar hazırlıklarını tamamlamış açılış saatini beklemeye başlamışlarken, Diyarbakır'dan beraber gittiğimiz DTSO Başkanı Mehmet Kaya, Meclis ve Meslek Komite üyelerinden oluşan heyeti de DTSO'nın hazırladığı standa geçtik.
Sakin bir fuar alanıydı. Küçük kalabalık topluluklar genellikle inşaat stantlarını gezerken, gazeteci meslektaşlarım açılış için tüm hazırlıklarını yapmışken, bende fuar ile ilgili bilgileri almak için gazeteci arkadaşım Ferat Mehmetoğlu ile birlikte fuar yetkililerinden bilgi alıyordu ki, gözüme boş standılar ilişti, o boş stantların Erbil Yapı ve İnşaat Fuarı’na katılacak İranlı firmalarına ait olduğunu öğrendim.
Irak merkezi hükümetin İran’a sınır kapılarını kapatması üzerine, fuara katılacak olan firmalar ülkeye giriş yapamadıklarından dolayı stantlarında yeri boş kalmışken, Irak ülkenin doğusunda İran’a açılan iki gümrük kapısını yeni tip koronavirüs (Kovid-19) nedeniyle ticari geçişlere de kapatma kararı almış olup, sınıra sıfır yerleşim yeri olan Diyala’nın Valisi Musenna et-Temimi, yapmış olduğu yazılı açıklamada, koronavirüsle mücadele için kurulan kriz masası ile yapılan toplantı sonucu, vilayet sınırları içinde yer alıp İran’a açılan Mendeli-Somer ve Munduriye kara sınır kapılarının 3 gün süreyle ticari geçişlere de kapatılmasına karar verildiğini ifade etmişti. Bu nedenle İranlı firmaların stantları da boş kalmıştı.
Erbil Yapı ve İnşaat Fuarı’na Türkiye’den birçok firma katılırken yanı sıra Irak, Hindistan, Portekiz, Polonya, İtalya, Suudi Arabistan, Ürdün, Lübnan ve BAE gibi 10 ülkeden 100 firmanın katılımıyla gerçekleşti.
Fuar'da en çok ilgiyi ise, Diyarbakır firmaları gördü
Açılıştan sonra DTSO Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Kaya ve beraberindeki heyet, Erbil Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Dr. Dara Jalil Al Khayat’ı ziyaret etti. Ziyarette konuşan Kaya, ortak hedeflerinin ticaret ilişkilerini geliştirmek olduğun belirtti.
Kaya, Erbil Ticaret ve Sanayi Odası’nda kendilerini evlerinde gibi hissettiklerini dile getirerek, Erbil TSO ve DTSO’nun ortak hedefi, Türkiye ve Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi (IKBY) arasındaki ticari ilişkilerin geliştirilmek olduğunu söyledi.
Kaya, “Bu görüşmelerin meyvelerini topluyoruz. İlimiz turizm ziyaretçi sayılarında ciddi artışlar oldu. Bunlar bizleri oldukça mutlu ediyor. DTSO Meclis ve Meslek Komite üyeleri ile birlikte burada bakanlık nezdinde bazı temaslarımız olacak. Yıl sonunda girişimlerimiz sonucunda TOBB ile birlikte yeni Habur’un açılışını planlıyoruz. 1 Mart 2020 itibariyle Diyarbakır -Erbil uçak seferleri tekrar başlayacak. Ayrıca özel bir firma üzerinden Erbil-Diyarbakır-Kıbrıs uçuşlarını da başlatıyoruz. Odamız bünyesinde Diyarbakır’da 27 ülkeye hizmet verecek bir vize merkezi kuruluyor. Bu durumun da ticari ilişkilerimize olumlu katkı yapacağını düşünüyoruz. Türkiye’nin IKBY ile ilişkileri düzeldikçe ticari hacmi de yükseliyor. İki kardeş topluluğun ticaret yaparken vize uygulamasının olması oldukça manidardır. Iraklı vatandaşların Türkiye’ye gelirken vize uygulamasının olması ticari ilişkilerimizi olumsuz etkilemektedir. Vize uygulamasının kaldırılması için 28 Şubat’ta ilimize gelecek olan Dışişleri Bakanımızla bu konuyu görüşeceğiz. Ayrıca IKBY ve Diyarbakır arasında yakın zamanda turizm fuarını gerçekleştirmek istiyoruz. Bu fuarların da ilimiz tanıtıma ciddi katkı sunacağını düşünüyorum” ifadelerini kullandı.
DTSO Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Kaya Başkanlığı’ndaki Meclis ve Meslek Komite üyelerinden oluşan heyet, Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimini Dışişleri Bakanı Safeen Dizayee‘yi ziyaret etti.
DTSO heyetini ağırlamaktan memnuniyet duyduğunu belirten Dizayee, işbirliklerinin geliştirilmesi açısından ziyaretin önemli olduğunu dile getirdi.
DTSO Başkanı Kaya, iki kardeş topluluğun arasındaki ekonomik, sosyal, ticari ve kültürel ilişkilerin geliştirilmesi için çabaladıklarını söyledi. Kaya, “12 Milyar dolar seviyelerinden 8 milyar seviyelerine inen bir ticaret hacmi olmuştu, 2019 yılında yüzde 8 oranında bir artış olsa da bu yeterli değildir. Şimdi ilişkileri daha da güçlendirerek ihracatımızı daha yüksek seviyelere çıkarmalıyız” dedi.
Burada bir çok ülkeyi geride bırakacak derecede baş döndürücü bir hızla büyüme göstermektedir. Özellikle inşaatın ilgi çektiği yerde, elbette bu işin öncülerini de bağrına çekiyor. Ancak var olan ilgiyi çekmek için çekmek için yerel halkın da ekonomi, yapılaşma ve üretim alanlarında girişimde bulunmaları gerekiyor. Bir ülkenin kalkınması yerel halkın üretime geçmesinden geçer. Tüketici bir toplumdan, üretici bir topluma geçmemiz sosyal ve ekonomik istikrarın sürdürülebilmesi açısından olmazsa olmazdır. Burada da yapılan bu işin alt yapısı ticaret hacmini ve turizme yönlendirilerek işin diğer kollarını sağlamlaştırmak açısından takdir edilmesi gereken bir çalışma.
Ekmeğin ülkesinde ekmeksiz kalmak kaderimiz olmamalı. Bir çok insanımızın geçim sıkıntısı çektiği ilimizde istihdam ve üretime teşvik hepimizin sorumluluğu olduğu inancındayım.
Bu anlamda DTSO Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Kaya, Meclis ve Meslek Komite üyelerini bu gayret ve çabalarından dolayı cani gönülden kutluyorum . Mehmet Kaya Diyarbakırlı bir iş insanı, mütevazi ve girişimci ruhuyla Diyarbakır ekonomisine ve iş dünyasına bir çok değer katacağına inanıyorum...
