Diyarbakır Kentsel Dönüşüm ve Şehircilik Derneği Başkanı Mehmet Ali Elbey, A’dan Z’ye Kentsel dönüşümü anlattı.
Dönüşümün avantajları ve faydalarından söz eden Diyarbakır Kentsel Dönüşüm ve Şehircilik Derneği Başkanı Mehmet Ali Elbey, kentsel dönüşümün, riskli sayılabilecek alanların ve binaların yeniden yapılandırılmasını amaçlandığını belirterek, “Vatandaşın, kat maliklerinin ve kiracıların mağduriyet yaşamaması için metruk ve ömrünü tamamlamış binalarda kentsel dönüşüm büyük bir avantaj” dedi.
DİKENT Başkanı Mehmet Ali Elbey, 6306 sayılı kanun kapsamında ve bununla beraber toplumun sağlık problemlerinin giderilmesi konusunda olduğu gibi kentsel dönüşüm konusundaki bilinçsizliği yüzünden kentsel dönüşüme katılımın sağlanması veya artması için cazibe oluşturmak zorunda kalındığına işaret ederek, “Asıl cazibeyi kentsel dönüşüm tamamlandığında kavuşulacak olan doğal ve kentsel risklerden arındırılmış, yaşam kalitesi yüksek, sürdürülebilir kentsel doku beklentisinin oluşturduğunu söyleyebiliriz” diye konuştu.
Kentsel dönüşüm riskli sayılabilecek alanların ve binaların yeniden yapılandırılmasını amaçladığını ifade eden Elbey, “Kentsel dönüşümün süreci kimilerine göre iyi, kimilerine göre kötü bir kavram olarak görünebilir. Kentsel dönüşümün faydaları sürecin nasıl yürütüldüğüyle alakalıdır. Diyarbakır’da geçmişten gelen çarpık kentleşme ve binaların zayıf yapılmasından dolayı, deprem ve olası diğer afetlere karşı çok savunmasız durumdadır. Bu binaların yenilenmesi ve günümüz teknolojisiyle birleşerek sağlıklı binalar haline gelmesi yararlı bir durumdur” şeklinde konuştu.
“SÜRECİN KARMAŞIK OLMASI İNSANLARI TEDİRGİN EDİYOR”
Elbey, vatandaşların bu süreçten korkmalarının en temel sebebinin biraz karmaşık olmasından kaynaklandığına değinerek, “Yapının yıkımından sonra neler olacağı, arsa payı gibi durumlar karışıklık yaratarak sürece tedirgin bakmalarına neden olmaktadır. Önemli olan bu süreci tam anlamıyla doğru yürütecek uzmanlara sahip ile anlaşarak bu işe girmektir. Bu şekilde devletin desteklerinden, kredilerden nasıl yararlanacağınız vb. konularda detaylı yardımlar alırsınız. Kentsel dönüşümün avantajları ancak süreç doğru yürütüldüğünde görülür” dedi.
KENTSEL DÖNÜŞÜMÜN FAYDALARI
DİKENT Başkanı Elbey, Kentsel Dönüşümün Faydalarını da şöyle sıraladı:
1.Riskli yapıların tespit edilmesi
2.Kentteki sorunlu alanları ve binaları daha yaşanabilir ve sağlıklı bir hale getirmek.
3.Ekonomik ömrünü tamamlamış binaların değerini günümüz standartlarına getirmek
4.Çarpık yapılaşmanın önüne geçmek
5.Geçici konut
6.İşyeri tahsisi
7.Kira yardımı
8.Faiz desteği
9.Tespit ve yıkım kredileri
Öncelikle her yapının (iş yeri/ konut/ Resmi kurum ve kuruluşlar ) bir ekonomik ömrü olduğu unutulmamalıdır. İnsanlar gerek yaşam şartları gerekse mecburiyetler yüzünden genelde bu durumu göz önüne almamaktadır. Fakat depremler neticesinde en büyük can kayıpları bu tarz yapılardan kaynaklanmaktadır. Kentsel dönüşüm sisteminin sizlere sunduğu avantajlar ile bu tarz yapılardan kurtulup geleceğe daha umut dolu ve güvenli bakmak mümkündür”
Elbey, Kat mülkiyet tapusu alan binaların dönüşümde değer paylaşımında daha adil şartlara kavuşacağını belirterek, uygulamaya ilişkin bazı eksiklerin tamamlanması halinde daha efektif sonuçlar alınacağını söyledi.
KENTSEL DÖRÜŞÜM SÜRECİ
Metruk yapılar ile bir kısmı veya tamamının yıkılacak derecede tehlikeli olduğu belediye veya valilik tarafından tespit edilen yapıların sahiplerine bu yapıların izalesi için belediye veya valilikçe tebligat yapıldığına değinerek, kentsel dönüşüm sürecini şöyle anlattı:
“Tebligat yapılamaması halinde bu durum tebligat yapan idarenin internet sayfasında 30 gün süreyle ilan edilir. Tebligat varakası, tebliğ yerine kaim olmak üzere tehlikeli yapıya asılacak. Malik dışında binada ikamet amacıyla oturanlara da ayrıca tahliye için tebligat yapılabilir. Tebligatı veya ilanı müteakip 30 günü geçmemek üzere ilgili idarece belirlenen süre içinde yapı sahibi tarafından tehlikeli durumun ortadan kaldırılmaması halinde, tehlikenin giderilmesi veya yıkım işleri belediye veya valilikçe yapılabilir. Yapılan masraf yüzde 20 fazlasıyla yapı sahibinden tahsil edilir. Kentsel dönüşüm kapsamında ortaya çıkan avantajlar kadar bazı mal maliklerinin mağdur duruma düşmesi gibi dezavantajlar da söz konusu olabilmektedir. Mağduriyetlerin en büyük sebebi, mağduriyet yaşanan mal sahiplerinin kentsel dönüşüm yasası kapsamında sahip oldukları haklara yönelik net bir bilgilerinin olmamasıdır. Her ne kadar vatandaş haklarını en üst düzeyde korumaya çalışsa da söz konusu hızlı bir yargılama süreci olduğunda hukuk dışı uygulamalar baş gösterebilmektedir.”
Elbey, şöyle devam etti:
“Kaç yıllık binalar kentsel dönüşüme giriyor. Türkiye’de Kentsel dönüşümde alınan ilkesel karara göre, 30 yıllık binalar, ekonomik ömürlerini tamamlayarak kabul ediliyor. 30 yaş ve üzerindeki binalar kentsel dönüşüm değerlendirmesine alınabiliyor. Bu yüzden bilmeniz gerekenleri bir araya getirdik. Riskli yapıları belirlemek için önce yapıların zemini kontrol ediliyor. Eğer yaşadığınız evin veya alacağınız evin zemininden şüphe duyuyorsanız Çevre ve Şehircilik Bakanlığına başvurup, talepte bulunabiliyorsunuz.
KENTSEL DÖNÜŞÜMÜN AVANTAJLARI
Öncelikle eski, depreme karşı dayanıksız ve ekonomik açıdan ömrünü tamamlamış evlerin yenilenmesi açısından kentsel dönüşüm büyük bir avantajdır. Ayrıca evinizin hem daha güvenli bir hale gelmesini sağlıyor hem de değerini arttırıyor. Genele baktığımız zaman ortalama 1,5-2 kat fiyat artışı yaşandığını söyleyebiliriz. Evinizin yıkılıp, yeniden yapıldığı süreç için de hem devlet hem danışmanlık firması hem de inşaat firmaları size yardımcı oluyor.
Kentsel dönüşümden yararlanmak için birey olarak talepte bulunmanız gerekiyor. Apartmandan bir kişinin tapu, nüfus cüzdanı, dilekçe ile bakanlığın listelediği lisanlı yerlerden birine başvuru yapması gerektiğinde bu oran bulundu demektir.
Önce apartman sakinleri olarak evinizi kimin yapacağına karar vermeniz gerekiyor. Apartmanda 3/2 çoğunluk sağlandığı zaman kentsel dönüşüm için gereken çeşitli inşaat şirketlerinden teklifler ve projeler alarak değerlendirmeler yapıp, oy birliği ile karar verdikten sonra ev yıkılır ve yeniden inşaatına başlanır. Binada evi olan herkes, bina değerinde ve sahip olduğu hisse üzerinden arsa hissedarı olarak kayıtlara geçer. Apartmanda yüzde 100 katılım olsa bile mutlaka bir danışmanlık firmasının avukatı tarafından onay belgesi hazırlanmalı ve bakanlığa teslim edilmelidir. Danışmanlık firmasının avukatı olmadan yaptığınız işlemler için devlet sorumluluk almadığınızı kabul ederek, bina ile ilgili yıkım ve yapım kararlarını kendi alır.”
