Küçük esnaf, özellikle de bakkallar tükenme noktasına doğru hızla ilerliyor. Her ne kadar halen mahallelerde ve küçük yerleşim yerlerinde ayakta kalmaya çalışsalar da, kapitalizmin yarattığı dev alışveriş merkezleri, gross yani toptancı marketler ile dev şirketlerin zincir mağazaları başta bakkallar olmak üzere, küçük esnafı bir canavar gibi yavaş yavaş tükenmeye doğru sürüklüyor.
Fazla değil bundan 30-40 yıl öncesine kadar her mahallede bakkal bulunurdu. Kredi kartı kullanımı yok denecek kadar azdı. Genellikle evin küçük çocukları, veresiye defteri ile bakkala gider, eline tutuşturulan liste de bulunanları alır, hem kendi defterine, hem de bakkalın defterine aldıklarını yazdırıp çıkardı.
Yine aynı şekilde belli sokak ve caddelerde bulunan sıralı küçük esnaflardan giyimden hırdavata kadar tüm ihtiyaçlar karşılanır, çoğu zaman veresiye defterine yazdırılır ve belli tarihlerde borçlar sıfırlanır, bu döngü böyle devam eder giderdi. Böylece yereldeki ticaretteki hareketlilik devam ederdi.
Ancak şimdilerde durum değişti. Elbette gelişen-dönüşen dünyada her şeyin aynı kalması mümkün değil, olması da beklenemez. Ama diğer birçok ülkenin yaptığı gibi çeşitli yasalarla hem bakkalların, hem de şimdilerde KOBİ dediğimiz Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmelerin korunması yasalarla mümkün olabilir.
Eğer, büyük sermayeyi elinde bulunduranların istek ve arzularına göre yasal düzenlemeler yapmak yerine, küçük esnaflarında yaşaya bilecekleri bir sistem oluşturursanız, gerçekte ülke ticaretini ayakta tutan küçük esnafları da korumuş olursunuz. Çünkü küçük esnafın istihdama büyük katkı sunduğunu da unutmamak gerekir.
Bu tehlikeli gidişatı, Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu Başkanı Bendevi Palandöken'in sözlerinden anlayabiliyoruz. Palandöken, yılın ilk 10 aylık döneminde geçen yılın aynı dönemine göre iş yeri kapanışlarının yüzde 4,3 arttığına belirterek, ‘2018'in ilk 10 ayında 194 bin 2 olan iş yeri açılışları, bu yılın aynı döneminde bin 3 azalarak, 192 bin 999 oldu. İş yeri açılışları geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 0,5 azaldı. 2018'in ilk 10 ayında 87 bin 258 olan iş yeri kapanışları ise 3 bin 782 artarak 91 bin 40 oldu. İş yeri kapanışları geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 4,3 arttı’ diyerek, son yıllarda bu rakamların sürekli olarak düşüş trendinde olduğuna dikkat çekti.
Küçük esnaf, direniyor ama nereye kadar. Kapitalizmin çarkı, her yıl binlerce küçük esnafı yok ediyor. Küçük esnafın ayakta kalabilmesi için en büyük görev iktidara düşüyor. Ancak yerel halka da düşen görevler var. Yerel esnaftan alışveriş yaparak, hem sermaye göçünü önler, hem istihdamın devamını sağlar, hem de yerel markaların yaşamasına olanak sunmuş olurlar.
Bir dip not: Türkiye’nin en önemli meslek örgütlerinden bir olan Güneydoğu Gazeteciler Cemiyeti’nin, ‘Yılın Başarılı Habercileri Ödül’ töreni düzenlendi. Bu tören sayesinde özellikle farklı şehirlerden gelen meslektaşlarımızla hasret giderme, Diyarbakır’da çalıştığımız meslektaşlarımızla uzun uzadıya sohbet etme, ödül alan meslektaşlarımızın da sevincine ortak olma imkanı bulduk. Ödül törenini düzenleyen meslektaşlarıma teşekkür ediyor, ödül alan tüm arkadaşlarımı canı gönülden tebrik ediyorum.
Sevgiyle kalın.
