Artistik buz pateni sporu, karmaşık (komplike) olarak yapılan sporlar arasındadır. Bu özelliğinden dolayı bu spor dalı, küçük yaşlardan itibaren çocuklarda birçok yetileri kazandırmaktadır. Bu yetiler, insan gelişimi için gerekli olan fizyolojik ve psikolojik yeterlilikleri de içinde barındırmaktadır. Bu spora başlama yaşının 4 – 4,5 yaş olduğu kabul edilirse, diğer pek çok spor dalına göre erken başlanan sporlar arasında önemli bir yeri olan olimpik bir spor olduğu görülecektir. Ülkemizde çok yaygın olmamasına rağmen, gerek yurt içi ve gerekse yurt dışı yarışmalarında elde edilen başarılar ile Türkiye’de sesini duyurmuştur ve bu başarılar toplumun bu spora karşı ilgisinin artmasında büyük katkı sağlamıştır. Tabi ki bu başarılar yetenekli öğrenci, antrenör ve fedakâr ailelerin uyum içinde bir arada olmalarını gerektirmektedir. Fakat bunların yanı sıra iyi bir teknik- taktik öğretimi, disiplinli ve azimli çalışma isteği ile sabır başarıya giden yolda birincil olarak değerlendirilmektedir.

Bir sporcunun gelişim göstermesi ve önemli başarılar elde edebilmesi için fiziksel, psikolojik ve çok yönlü olarak antrene edilmesi (çalıştırılması) gereklidir. Fiziksel anlamda artistik buz pateni, sporcuya denge gelişimi, duyu ve duyular arası iletişim, kuvvet, sürat, dayanıklılık, çeviklik, esneklik, postür (duruş) stili gibi birçok beceriyi kazandırmaktadır. Bu sebeple, sporcu antrene edilirken sadece teknik – taktik ve buz antrenmanlarının dışında mutlaka dans, bale, jimnastik, müzik gibi birçok dal ile desteklenmeli ve bir arada uyum içinde çalışılmalıdır. Artistik buz pateninde vücudun hemen hemen bütün kas grupları aktif olarak çalışırlar. Buz üzerinde yapılan çok sayıda yavaşlamalar, hızlanmalar, eğilimler, vücudun yer değiştirmesi, dönüşler (spinler), sıçrayışlar (jumplar) gibi vb. birçok hareketi geliştirmek için bazı yetilerin buz dışı (off ice) veya kara çalışmalarıyla desteklenmesi gereklidir. Buzda ve buz dışı yapılan antrenmanlar birbirleri ile aynı amaca yönelik ve komplike olmak zorundadır. Bir artistik buz pateni sporcusu, serbest ve kısa programlarınca denge, postür ve vücut kontrolü, ritim duygusu, esneklik, kuvvet, sürat, dayanıklılık, çeviklik gibi vb. yetilerin hemen hemen hepsini 2 ile 4 dakika içerisinde birbirleriyle uyumlu ve ahenk içinde kullanmaktadır. Kullanılan bu yetileri geliştirmek için buz dışı çalışmalarının da teknik ve taktik antrenmanlar gibi disiplinli ve iyi bir şekilde planlanması gerekmektedir. Özellikle kondisyon ve koordinasyon çalışmaları buz içi teknik – taktik antrenmanlarını en çok destekleyen yetilerdir. Bu yetilerin buz dışı çalışmalarda iyi geliştirilmesi gereklidir. Aslında bu antrenmanlardan bazıları buz içinde yapılan bazı hareketlerin birebir aynısı olmakla beraber, buz içinde yapılacak olan hareketlerin birincil olarak karada çalışılması ve süreklilik kazanması buz içinde o hareketlerin teknik öğrenilmesi bakımından kas hafızasına kaydedilmesi daha iyi verim alınmasını sağlar.

Tabi bütün bu antrenmanları yaptırırken iyi bir antrenörün insan fizyolojisi, insan anatomisi ve antrenman bilimi alanlarında yetkinliğe sahip olması kaliteli ve doğru bir eğitimin temellerini oluşturmaktadır. İnsan fizyolojisi demişken, sporcuların üst seviye verim alabilmeleri için gerekli olan enerji sistemlerinin geliştirilmesi ve yeterli seviyede olması gerekmektedir. Buz pateni için birincil kullanılan enerji sistemlerini aerobik ve anaerobik enerji sistemleri diye ikiye ayırabiliriz. Aerobik enerji sistemine kısaca, uzun süreli fakat orta tempolarda yapılan dayanıklılık geliştirici antrenmanların ihtiyaç duyduğu enerji sistemi denilebilir. Anaerobik enerji sistemi ise, kısa zamanda çok hızlı yapılan patlayıcı kuvvet gerektiren antrenmanların ihtiyaç duyduğu enerji sistemi olarak düşünülebilir. Serbest programların gerçekleştirilmesi sırasında anaerobik enerji oluşumu %30 iken, aerobik enerji oluşumu yüzde 70’dir. Buradan da anlaşılacağı gibi, serbest programda enerji ihtiyacının karşılanması karışık bir karakterdedir (aerobik + anaerobik). Bu sebepten dolayı buz patencisi hem aerobik hem de anaerobik yönden antrene edilmelidir.

Sonuç olarak, artistik buz pateni dalı bireysel bir spordur ve sporcuların bireysel olarak değerlendirilerek ihtiyaçlarına yönelik buz ve kara antrenmanları ile antrene edilmesi sporcunun üst düzey performansa ulaşmasını sağlamak için bir gerekliliktir. (AJANSLAR)

Editör: TE Bilişim