DİYARBAKIR - Karate, “boş el” anlamına gelen bir Japon savaş sanatıdır. Çin dövüş tekniklerinden türetilen karatede eller, kollar, dirsekler, dizler, ayaklar ve baş kullanılır. Karateka olarak da bilinen karate sporcularının kendilerini geliştirmek için kullandıkları geleneksel temel ilkeler savunma, bedensel sağlık ve (ruhani) farkındalıktır.
Çıraklık sırasında, temel nefes, tekme, yumruk, blok teknikleri ve denge ya da hareketlilik noktası sağlayabilecek çeşitli duruşları öğrenirler. Karate’nin üç ana öğesi kata (bir dizi hareket), kumite (bir eşle alıştırma yapmak) ve kobododur (silah türleri), 1970 ve 1980’lerde karate yarışma halini alarak dünya şampiyonaları olan bir spora dönüştü.
Karate, Asya kökenli dövüş sporlarının en yaygınıdır. Yetmişin üzerinde farklı stil vardır. Karate, kick boksa oldukça yakındır ve uzun yıllar aynı yönetim tarafından denetlenmiştir. Karate, 17. yüzyılda Okinava’da ortaya çıktı. 20. yüzyılda Shotokan stilini yaratan Funakoshi Gichin, günümüz karatesinin babası sayılır.
Dövüşçü profili
Karatekalar, güçlü gövde ve bacak kaslarıyla yapılı, atletik bireylerdir. Karateka, kumite için yüksek bir acı eşiğine ihtiyaç duyar. Önde gelen karatekalar yüksek bir öz disiplin ve yaşamlarını karate koduna (dojo kun) göre yaşamalıdır.
Dövüş Alanı
Kumite (sınama) karşılaşmaları bir grup yetkilinin, yarışmacıların kuralları ihlal etmesini önlemek ve uyguladıkları doğru teknikleri sayıyla ödüllendirmek için çevrelediği kare bir minderde yapılır. Karate görgü ve kurallarına uyulur. Örneğin yarışmacılar belden öne eğilerek, ancak sürekli tetikte ve ileri bakarak birbirini selamlar.
Karete giysileri
Karateka ceket, pantolon ve kuşaktan oluşan beyaz bir üniforma ya da giysi giyer. Judo kıyafeti gibi, karate giysisi de aşırı yıpranmaya dayanıklı keten türü bir kumaştan dikilir ve karatekanın hareketini engellemez. Gi hafif, orta ve ağır olabilir. Karateka çoğunlukla koruyucu giysiler giyer. Erkekler kasık ve kadınlar göğüs koruyucusu kullanır. Doldurulmuş eldivenler, tozluk, ayak koruyucular ve dişlikler gibi diğer donanımlara da izin verilir.
Karate Yasası: Karate, karetekaların gündelik hayatlarında ve odada ya da karatenin öğretildiği alan olan dojoda takip ettiği “dojo kun” denilen bir takım prensiplere sahiptir. Bu karate yasası beş komutla özetlenebilir: Karakterde mükemmeli aramak, inançlı olmak, çaba göstermek, diğerlerine saygı duymak, saldırgan tavırlardan uzak durmak.
Karete stilleri
Japon Karate-clo Örgütleri Federasyonu başlıca dört karate stilini tanır —Goju-ryu, Shito-ryu, Shotokan ve Wado-ryu. Aslında, Shorin-ryu, Uechi-ryu ve Kyokushinkai’nin de içinde bulunduğu 70’in üzerinde stil vardır. Bu ekollerden birine ait olmayan stillerler gayri meşru sayılmaz. Ekollerin çoğu bu geleneksel stillerden biri veya birkaçı ile bağlantılı ya da büyük etkisi altındadır.
Shotokan : Shotokan, usta Gichin Funakoshi (1868-1957) tarafından çeşitli savaş sanatlarından geliştirilmiş bir karate ekolüdür. Katadaki teknikler dengeli, güçlü hareketler sağlayan ve bacakları güçlendirmeye yardımcı olan uzun, derin duruşlarla tanımlarıır. Yavaş ve akıcı hareketler yerine güç ve dayanıklılık sergilenir.
Wado-Ryu : Hironori Ohtsuka, Funakoshi ve Okinavalı diğer ustalardan aldığı eğitimin ardından, Shindo Yoshin Ryu’yu Okinava Karatesiyle birleştirmek için yola koyuldu ve Wado-Ryu’yu geliştirdi. Bu bire bir “arıenk” olarak tercüme edilir.
Shito-Ryu : 1931’de Kenvva Mabuni tarafından geliştirildi. Karatenin türlü köklerini birleştirmeye çalışan karma bir stildir.
Goju-Ryu : Sert ve yumuşak tekniklerin birleşimini kullanan bu stilin uzmanlığı dar (kapalı) alan dövüşüdür. Doğru nefes ve kondisyona büyük önem verilir.
Kumite : Kumite karşılaşmaları yaş, cinsiyet ve deneyime göre düzenlenir. Her dövüş iki ya da üç dakika sürer. iki yarışmacı minderdeki başlangıç çizgilerinde durur, selamlaşır ve dövüşe başlamak için hakemin işaretini bekler. Kumite karşılaşmalarında yumruk, tekme, diz/ dirsek vuruşları, açık el teknikleri, kilitler, fırlatmalar ve yakalama görülür. Karateka bir tekniği uygularken yüksek sesle “kiai” ya da “ruh haykırışı” narası atar. Kusursuzca gerçekleştirilen bir vuruş, darbe ya da fırlatma ippon ya da puan alır. Eğer vuruş biraz kusurlu ise hakem waza-ari ya da yarım puan verebilir. Üç puan alan ilk karateka yarışmayı kazanır.
Temas kuralları
Kumitede, temas düzeyi, karatekaların stili ve ölçülerine göre değişir. Tüm teknikler, özellikle başa ve boyna yöneltilenler, kontrollü olmalı ve aşırı güç kullanmadan uygulanmalıdır. Boğaz, kasık, şakaklar, omurga, ayağın üstü ve başın arkasına saldırmaya izin verilmez. Hakem ihlalleri cezalandırabilir.
Puanlama ölçütleri
Kumitede puanlandırma, bir hamlenin doğru uzaklıktan yapılıp yapılmadığının değerlendirilmesi kadar, biçimde, zamanlamada ve tutumdaki kusursuzluğu da tartması gereken hakemin kişisel değerlendirmesine dayanır. Hakem, tekniğin gerçek bir dövüşte etkili olabilirliğine karar verir.
Hakemin işaretleri
Bir dövüş sırasında hakem, kareteka ve yan hakemlerle iletişim kurmak için çeşitli el işaretleri kullanabilir. Bunlar karşılaşmayı başlatmak, durdurmak ve devam ettirmek kadar, verilen puanlar, aynı anda uygulanan teknikler, yapılan ihlaller ve ölçüyü aşan temaslara verilen uyarıları da kapsar.
Puan Vermek: Hakem puan verildiğini, elini ters omzuna yerleştirip, kolunu sayı alanın tarafında yere doğru 45 derecelik bir açıyla açarak belirtir.
Asla ilk saldıran olma
Shotokan karatesinin kurucusu gichın funakoshi karatenin sadece savunma için kullanımına inanıyordu. Saldıranın her zaman kaybettiği bir savunma sanatı olduğu için “karatede ilk saldırı yoktur”u ilan etti. (AJANSLAR)
