ÖZEL HABER/Güneş OCAĞA-Mehmet RUMET SOYLU
Diyarbakır’da hızla artan nüfus ve araç sayısı, şehir içi ulaşımı her geçen gün daha zor hale getiriyor. Sabah ve akşam saatlerinde yoğunlaşan trafik, kent sakinlerinin günlük yaşamını olumsuz etkilerken, mevcut yol ağı artan araç yükünü kaldırmakta yetersiz kalıyor. Şehir Plancıları Odası Diyarbakır Şubesi Yönetim Kurulu Üyesi Çekdar Taşkıran, Diyarbakır’daki ulaşım sorunlarını gazetemiz Güneydoğu Ekspres'e değerlendirdi. Kentte trafiğin özellikle Elazığ Caddesi ile Urfa Yolu üzerinden yoğunlaştığını ifade eden Taşkıran, bu yolların, kentin büyüme yönünü belirlemekte olup, trafik yoğunluğunun artmasının başlıca sebepleri arasında yer aldığını söyledi. Taşkıran trafik sorunun çözüm için ise, toplu taşımaya teşvikin şart olduğunu, Seyrantepe Kavşağı gibi trafiğin yoğun olduğu bölgelerde katlı kavşakların yapılmasını, metrobüs ve akıllı sinyalizasyon sistemlerini önerdi.
KENTİN EN ÖNEMLİ İKİ ANA YOLU
Diyarbakır'da Elazığ ve Urfa yolunun kentin büyüme yönünü belirlediğini ifade eden Taşkıran, "Bu kentin en büyük sorunlarından biri, bir malın, bir canın bir yerden başka bir yere giderken geçirdiği süreye ‘ulaşım’ denmesidir. Kentimizde, maalesef ulaşım yalnızca araçların bir noktadan diğerine gitmesi olarak algılanmaktadır. Yaya odaklı ulaşım ise hala oldukça düşük seviyelerdedir. Diyarbakır, kuruluş itibariyle surlar ve çevresinde yerleşmiş bir şehir olup, çevresindeki askeri havalimanı, Elazığ Yolu üzerindeki askeri alan, doğusunda Dicle Nehri ve üniversite gibi önemli eşikler de şehir gelişimini etkilemiştir.
"ALTERNATİF DÜZERGAHLAR YOK"
Kentimizin en yoğun kullanım alanları, Elazığ Yolu ve Urfa Yolu'dur. Bu yollar, kentin büyüme yönünü belirlemekte olup, trafik yoğunluğunun artmasının başlıca sebepleri arasında yer almaktadır. Şehir bu yönlere doğru bir büyüme göstermektedir ve bu durum, ulaşım altyapısının yetersiz kaldığı noktalarda ciddi sıkıntılar yaratmaktadır. Özellikle, trafik yoğunluğunun artması, mevcut ulaşım altyapısının bu yoğunluğu kaldıracak kapasitede olmamasından kaynaklanmaktadır. Ayrıca, yolların daralması, trafik düzenlemelerinin eksikliği ve alternatif güzergahların olmaması, şehir içindeki trafiği daha da karmaşık hale getirmektedir" dedi.
“SÜRDÜRÜLEBİLİR ÇÖZÜMLER ŞART”
Sürdürülebilir ulaşım çözümlerinin şart olduğunu vurgulayan Taşkıran, şöyle devam etti:
"Diyarbakır, tarihi ve coğrafi açıdan özel bir şehir olup, eski yerleşim yapıları ile modern ulaşım çözümlerini entegre etmek oldukça zorlu bir süreçtir. Bu sebeple, sürdürülebilir ulaşım çözümleri oluşturulması büyük önem taşımaktadır. Ayrıca, şehirdeki yaya yolları, bisiklet yolları ve toplu taşıma sistemlerinin yeterince geliştirilmemesi, halkın özel araç kullanımına yönelmesine neden olmaktadır.
"ULAŞIM ODAKLI PLANLAMALAR YAPILSIN"
Sonuç olarak, Diyarbakır’ın büyüyen bir şehir olarak altyapısını daha verimli hale getirebilmesi için ulaşım odaklı planlamaların kapsamlı bir şekilde yapılması gerekmektedir. Toplu taşıma ağlarının güçlendirilmesi, trafik düzenlemelerinin yenilikçi çözümlerle ele alınması ve çevre düzenlemelerinin iyileştirilmesi, kentin ulaşım sorunlarına çözüm bulmada önemli bir adım olacaktır.”
ARTAN MESAFELER VE BİREYSEL ARAÇ KULLANIMINA DİKKAT ÇEKTİ
Kentin nüfusunun arttığına dikkat çeken Taşkıran, şunları söyledi: "Kentimizde ulaşım sorunlarının başlıca nedenlerinden biri, insanların yaşam alanları ile çalışma alanları arasındaki mesafenin giderek artmasıdır. Bu mesafeler artık yürüme ile kat edilemeyecek kadar uzundur.
2012 yılında kentin nüfusu yaklaşık 800 bindi. 2020 yılına gelindiğinde ise nüfus, yaklaşık yüzde 20 oranında artış göstermiştir. Ancak bu dönemde bireysel araç sahipliği çok daha hızlı bir şekilde artarak, neredeyse yüzde 75 seviyelerine ulaşmıştır. Diyarbakır’da yaşayan insanlar, bireysel araç sahibi olmaya oldukça isteklidir. Bugün kentte bireysel araç kullanımı, toplu taşıma kullanımından daha fazladır.
TEMEL SORUNLARDAN BİRİ TOPLU TAŞIMA ARAÇLARININ TERCİH EDİLMEMESİ
Trafiğin yoğunlaşmasının ve şehir içi ulaşımın giderek daha sorunlu bir hal almasının temel nedenlerinden biri de, toplu taşıma araçlarının yeterince tercih edilmemesidir. İnsanların bireysel araçlarıyla seyahat etmeyi seçmeleri, var olan trafik problemini daha da derinleştirmektedir."
"KATLI KAVŞAKLAR YAPILMALI"
Katlı kavşakların yapılması gerektiğini dile getiren Taşkıran, "Elazığ ve Urfa yolunun kesiştiği noktada yer Seyrantepe Kavşağı bulunmaktadır. Diyarbakır’da yaşayan birçok insan, bu kavşağı günlük yaşamında mutlaka kullanmak zorunda kalmaktadır. Seyrantepe Kavşağı’nda trafiğin çekilmez hale gelmesinin temel nedeni, mevcut yapının artan trafik yükünü artık karşılayamamasıdır. Bu noktada, kavşağın mutlaka katlı bir kavşak sistemine dönüştürülmesi gerekmektedir. Katlı kavşak inşa edilene kadar, geçici bir çözüm olarak sinyalizasyon sistemleri yeniden düzenlenebilir ve yollar sağa-sola yönlendirilerek trafik kısmen de olsa rahatlatılabilir. Bahsettiğim bu katlı kavşak modeli, yalnızca Seyrantepe için değil, Diyarbakır’daki trafik yoğunluğu yaşanan tüm kavşaklarda uygulanabilecek kalıcı bir çözüm olacaktır" diye kaydetti.
"TOPLU TAŞIMANIN İNSANLARA SEVDİRİLMESİ GEREKİR"
Toplu taşımanın insanlara sevdirilmesi gerektiğini dile getiren Taşkıran, konuşmasını şöyle sürdürdü: "Asıl meselemiz, bu kentte toplu taşımayı insanlara sevdirmek, benimsetmek ve teşvik etmektir. Kentimizde toplu taşıma yeterince kullanılmadığı sürece, bu durum yalnızca ekonomik anlamda değil, çevresel ve toplumsal açılardan da zararlıdır. Artan bireysel araç kullanımı, hem çevre kirliliğini hem de gürültü kirliliğini artırmakta; aynı zamanda iklim değişikliği üzerinde olumsuz etkilere yol açmaktadır.
"ROTA PLANLAMASINDA DÜZENLEME OLMALI"
Toplu taşımayı teşvik etmenin çeşitli yolları vardır. Öncelikle, toplu taşıma seferleri daha düzenli ve sık hale getirilmeli, araçlar daha konforlu olmalı ve güzergâhlar kullanıcı ihtiyacına göre yeniden planlanmalıdır. Şu anda kentin toplu taşıma araçlarının neredeyse tamamının başlangıç noktası üniversite olarak belirlenmiş durumda. Bu da belli bölgelerde trafik sıkışıklığını artırmaktadır. Rota planlamasında yapılacak yeni düzenlemeler, bu noktada kente bir nefes aldırabilir. Toplu taşımada konforun artırılması, ücretlerin gözden geçirilmesi ve erişilebilirliğin kolaylaştırılması da, vatandaşların bireysel araçlar yerine toplu taşımayı tercih etmelerini sağlayacak önemli adımlardır. Sonuç olarak, kalıcı ve sürdürülebilir bir ulaşım politikası için öncelikli hedefimiz, toplu taşımayı daha cazip, erişilebilir ve konforlu hale getirmek olmalıdır."
“RAYLI ULAŞIM VE METROBÜS ÇALIŞMALARI BAŞLATILMALI”
Raylı proje sisteminin de biran önce hayata geçirilmesine de dikkat çeken Taşkıran, son olarak şunları ifade etti: "Yıllardır gündemde olan raylı ulaşım sistemi projesi hakkında siz de duyumlar almışsınızdır. Ancak benim kanaatimce, kent trafiğinin daha akıcı olduğu Urfa ve Elazığ yollarında, çok duraklı ve modern metrobüs sistemleri kurulması daha verimli olacaktır. Böylece toplu taşıma kullanımı önemli ölçüde artabilir.
"FARKLI OTOBÜS HATLARININ ENTEGRASYONU SAĞLANABİLİR"
Metrobüs hattıyla birlikte, kavşak noktalarına varmadan önce farklı otobüs hatlarının entegrasyonu sağlanabilir. Yani, raylı sistemin tamamlanmasını beklemek yerine, sorunlar kronikleşmeden pratik çözümler üretmek gerekmektedir.
“SİNYALİZASYON SİSTEMLERİ UYGULANMALI”
Kentimizde özellikle yaz aylarında toplu taşıma kullanımı azalmakta ve nüfusta da mevsimsel değişiklikler yaşanmaktadır. Buna karşın sonbahar ve kış aylarında toplu taşıma kullanımı artış göstermektedir. Bu bağlamda, akıllı sinyalizasyon sistemleri geliştirilebilir. Kavşaklarda alternatif yollar açmak yerine, duba ayırıcıları ile farklı güzergahların kullanılması sağlanabilir. Özellikle trafik ışıklarında, tüm araçların aynı anda durmasının önüne geçecek şekilde sinyalizasyon sistemleri uygulanmalıdır. Böylece trafik akışı daha düzenli ve verimli hale getirilebilir."