ÖZEL HABER/Ceren AKYIL
Dicle, Diyarbakır il merkezine açılan yeni Eğil–Dicle yolu sonrasında yaklaşık 68 km. mesafede dağlık ve ormanlık alanların iç içe geçtiği bir coğrafyaya sahiptir. İlçenin yüzölçümü 975 km², toplam nüfus ise 36 bin 758 kişi düzeyindedir. Yaşama ve üretim örüntüleri kırsal karakterini korurken ilçe merkezinin hizmet ağı her yıl biraz daha genişlemektedir. Halkının tamamı Zaza'dır.
TARİHTEN GÜNÜMÜZE DİCLE
İlk kez tarihte Eğil beyliğinin merkezi olarak ön plana çıkan ilçe, jeopolitik konumu sayesinde oldukça rağbet görür. Osmanlı Devleti döneminde ülkedeki alimler ve şeyhlerin merkezi haline gelmiş ve şehre Piran adı verilmiştir. Dicle, tarih boyunca bölgesel ticaret yollarının ve dini/ilmî çevrelerin uğrak noktası olmuştur. Bu tarihi süreklilik, bugün de ilçenin toplumsal hafızasında, yer adlarında ve sözlü kültürde canlı biçimde izlenir.
TARIM, MADENCİLİK VE GEÇİM
Geçim yapısında küçük aile işletmelerinin tarım–hayvancılığı öne çıkar: buğday, arpa ve bakliyat ekimleri ile küçükbaş ağırlıklı hayvancılık temel gelir kapılarıdır. İlçe ölçeğinde un öğütme, tamir–bakım atölyeleri ve taş/maden işleme gibi küçük sanayi kolları da istihdama katkı sunar; bazı mahallelerde kurşun–çinko ve mermer işletmeciliği, hane ekonomisini çeşitlendiren ek bir damar oluşturur.
KÜLTÜR VE EKONOMİ İÇ İÇE
Dicle’de aile ve komşuluk ilişkileri güçlüdür; bayramlarda ve düğünlerde köy odalarında bir araya gelme geleneği sürer. Kadınların el emeği (kilim, oya, örgü) hem kültürel aktarımı besler hem de ev içi ekonomiye katkı sağlar. Gençlerin eğitim–spor alanında daha görünür hâle gelmesi, ilçede son yıllarda dikkat çeken bir değişimdir; yerel dernekler ve okullar bu alanda küçük ama istikrarlı adımlar atmaktadır.
TARİHİ VE KÜLTÜREL İZLER
İlçe merkezi ve bağlı mahallelerde taş mimariyle inşa edilmiş camiler, türbeler ve eski yerleşim kalıntıları, Dicle’nin sakin kimliğine tarihî bir derinlik katıp önemli göstergeler sunar.
DİCLE’DE GEZİLECEK YERLER
- Pir Mansur Türbesi
- Dicle Yukarı Camii
- Kral Kızı Taşı
VAZGEÇİLMEZ LEZZET: PATİRA
Ev mutfağında tahıl–bakliyat temelli yemekler, tandır ekmeği ve etli tencere yemekleri öne çıkar. Yörede sık anılan patira/patila gibi hamur işleri, hem günlük öğünlerde hem de misafir sofralarında yer bulur; düğün–hasat mevsiminde büyük kazan yemekleri toplumsal dayanışmanın sofradaki karşılığıdır.