HABER - Ceren AKYIL / Mehmet Rumet SOYLU
Türkiye, mevsimlik tarım başta olmak üzere çocuk işçiliğinin yoğun görüldüğü alanlarda yalnızca çocukları tarladan uzaklaştırmakla yetinmeyen; aileyi, işvereni, yaşam alanlarını ve eğitim erişimini aynı anda hedef alan kapsamlı bir dönüşüm başlattı.
2024/5 sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi ile merkez–yerel koordinasyon genişletilirken, İŞKUR, SGK, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ve UNICEF iş birliği sahada kapsamlı bir dönüşüm yarattı.
MERKEZ–YEREL ENTEGRE YAPI
Türkiye’nin çocuk işçiliğiyle mücadelesinde en kritik adımlardan biri 2024 yılında yayımlanan “Mevsimlik Tarım İşçileri” konulu Cumhurbaşkanlığı Genelgesi oldu. Genelge kapsamında Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlükleri, Aile ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlükleri, METİP sorumluları ve yerel aktörlerin katılımıyla 8 ilde bölgesel çalıştaylar düzenlendi; İzleme ve Değerlendirme Kurulu 14 Şubat 2025’te ilk toplantısını yaptı.
Bu düzenleme, hem karar alma süreçlerini hızlandırdı hem de sahadaki uygulamaları kurumsallaştırarak sürdürülebilir hale getirdi.
E-METİP SİSTEMİ: RİSK ALTINDAKİ ÇOCUKLAR ANLIK İZLENİYOR
Genişletilen e-METİP dijital izleme sistemi ile mevsimlik tarım başta olmak üzere tüm sektörlerde çocuk işçiliği riski anlık izlenebilir hale getirildi. Sisteme kaydedilen çocuklar yönlendiriliyor, koruma tedbirleri hızla devreye sokuluyor ve kurumlar arası eşgüdüm tek ekrandan sağlanıyor.
Türkiye, bu güçlü dijital altyapıyla İttifak 8.7 Küresel Ortaklığı kapsamında rehber ülke statüsü kazandı. Böylece yalnızca ulusal düzeyde değil, uluslararası politika üretiminde de örnek gösterilen ülkeler arasına girdi.
1,5 MİLYAR TL’LİK TARIM PROJESİ
Mevsimlik Tarımda Çocuk İşçiliğinin Önlenmesi Projesi, 1,5 milyar TL’yi aşan bütçesiyle en geniş kapsamlı müdahale paketlerinden biri olarak öne çıkıyor.
Projenin temel ayağı çocukları sahadan çekmek değil, ailenin gelir kaybını telafi etmek, işveren davranışını dönüştürmek ve eğitim erişimini artırmak üzerine kuruldu.
Sahada yapılan başlıca çalışmalar kapsamında binlerce çocuk okula yönlendirildi, kıyafet, kırtasiye, hijyen ve beslenme desteği sağlandı, çocuklar için sosyal, kültürel ve sportif etkinlikler yapıldı, aile bireylerine mesleki eğitimler gerçekleşti.
UNICEF İLE 5 MİLYAR TL’Yİ AŞAN ORTAK PROJE
UNICEF ile yürütülen yeni proje 2 Haziran 2025 itibarıyla uygulanmaya başlandı. Bütçesi 5 milyar TL’yi aşan proje; en az 5 bin çocuğa doğrudan, on binlerce çocuğa dolaylı destek hedefliyor.
Projenin odak noktaları şöyle: Çocukların eğitim yoluyla güçlendirilmesi; Tedarik zincirlerinde çocuk işçiliği riskinin azaltılması; Yerel ve ulusal aktörlerin kapasite geliştirilmesi; Türkiye politikalarının BM İş Dünyası ve İnsan Hakları Rehber İlkeleri ile tam uyumlu hale getirilmesi.”
DEVLET KURUMLARINDAN EŞGÜDÜMLÜ MÜCADELE
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, İŞKUR, SGK ve yerel birimlerin birlikte yürüttüğü çok yönlü çalışmalara rağmen çocuk işçiliği konusunda maksatlı ya da yanlış bilgiye dayanan haberlerin kamuoyunu yanılttığına dikkat çekiyor.
Yetkililer; sahadaki kapasiteyi, veri temelli yaklaşımları ve uluslararası standartlarla uyumlu politikaları görünmez kılan bu yayınların, hassas bir alanda yürütülen mücadeleyi gölgelediğini vurguluyor.
TÜRKİYE MODELİ ÖRNEK GÖSTERİLİYOR
Türkiye, çoklu finansman kaynakları, dijital izleme altyapısı, aileyi güçlendiren sosyal destekleri ve UNICEF ile yürütülen iş birliğiyle çocuk işçiliğinin sonlandırılması konusunda güçlü bir model ortaya koyuyor.
Bu kapsamlı yapı; sahada etkin izleme, hızlı yönlendirme, politika–uygulama bütünlüğü ve uluslararası ortaklıklardan beslenen “Yeni Nesil Çocuk İşçiliğiyle Mücadele Modeli” olarak tanımlanıyor.