Zerzevan Kalesi, Roma İmparatorluğu’nun doğudaki sınır garnizonlarından biriydi. 3. yüzyıla tarihlenen Mithras Tapınağı ise, Roma askerlerinin bağlı olduğu gizemli bir inanç sistemine ait. Mithras dini yalnızca erkeklere açıktı ve öğretileri gizlilik içinde aktarılırdı. Tapınağın tavanında yer alan güneş, ay, yıldız dizilimleri ve yılan figürleri, inancın kozmik yapı üzerine kurulu olduğunu gösteriyor.
Arkeologlara göre bu tapınak, Anadolu’daki en iyi korunmuş Mithras mekânlarından biri. Kapalı alanda inşa edilen yapının giriş kapısı, özel simgelerle işlenmiş durumda. Tapınakta bugüne kadar 7 inisiyasyon seviyesine dair işaretler, taş sunaklar ve ritüel nişleri de gün yüzüne çıkarıldı.
UNESCO listesi gündemde, kazılar genişletildi
Diyarbakır Valiliği ve Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın yürüttüğü çalışmalarla tapınak ziyarete kapalı tutuluyor, ancak her yıl özel izinle bilimsel heyetler alanda inceleme yapıyor. 2025 kazı sezonunda odak noktası, tapınağın zemin altındaki bölümleri ve tavan sembollerinin detaylı taranması olacak.
UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’nde bulunan Zerzevan Kalesi için kalıcı liste başvurusu ise tapınağın sırlarının çözülebilmesiyle yakından ilişkili. Uzmanlara göre, Mithras sembollerinin net olarak yorumlanabilmesi, kalenin dünya ölçeğinde farklı bir anlama kavuşmasına neden olabilir.