ÖZEL HABER / Ceren AKYIL
Diyarbakır'ın kuzeybatısında en yeni ilçelerinden olan Çüngüş, yüzölçümü 489 kilometrekare olup 10 bin kişilik nüfusa sahiptir. "İki dağ arasına sıkışmış" tanımıyla ekmeğini taştan çıkaran bir ilçe olmuştur Çüngüş. Halkı son derece çalışkan ve konuksever olmasından dolayı “Çüngüş'ün topalı Bağdat'a gider" Atasözü doğmuştur. Son yıllarda Karakaya Barajı’nın sağladığı iklimsel ve ekonomik katkılar, bölgeye yeni bir hareketlilik kazandırmış durumda.
TARİH VE İSMİNİN HİKÂYESİ
Çüngüş, Osmanlı kaynaklarında “Çınkuş" adıyla geçer. İlçe halkı arasında bu eski isim hâlâ zaman zaman kullanılır. Roma dönemine kadar uzanan tarihiyle Çüngüş, çok katmanlı geçmişini taş evlerinde, çeşmelerinde ve ibadethanelerinde saklar. Surp Garabed Kilisesi kalıntıları, ilçenin çok kültürlü tarihine işaret ederken, camiler ve konaklar da geleneksel mimarinin örneklerini günümüze taşıyor.
ÜRETİMİN NABZI: BAĞ, CEVİZ VE HAYVANCILIK
İlçe ekonomisi coğrafi zorluklara rağmen halkın emeğiyle şekillenir. Tarımsal üretimde özellikle bağcılık, ceviz ve badem yetiştiriciliği öne çıkar. Köylerde küçükbaş hayvancılık, halkın en önemli geçim kaynaklarından biridir. Hasat dönemlerinde imece kültürüyle hareket eden Çüngüşlüler, üretimi sadece ekonomik değil, aynı zamanda toplumsal bir dayanışma aracı haline getirir.
BAĞDAN PESTİLE, SOFRADAN TATLILARA
Çüngüş mutfağı, bağların ve ceviz bahçelerinin ürünleriyle şekillenir. Pestil, cevizli sucuk ve bağ ürünlerinden hazırlanan tatlılar ilçenin en bilinen lezzetleridir. Tandır ekmeği ve etli tencere yemekleri sofraların vazgeçilmezi olurken, düğünlerde hazırlanan büyük kazan yemekleri toplumsal dayanışmanın yansımasıdır.
GELENEKLERİN İZİNDE
Çüngüş’te sosyal yaşam hâlâ geleneklerle iç içe sürer. Bayramlarda, düğünlerde ve mevsimsel şenliklerde köy meydanları hareketlenir. Kadınların el emeğiyle ürettikleri kilim, örgü ve dokumalar hem kültürel aktarımın hem de ev ekonomisinin ayrılmaz parçasıdır. İlçede komşuluk ilişkileri, köy odası sohbetleri ve imece usulü yardımlaşma sosyal hayatın temelini oluşturur.
KAYA VE VADİLERİN DİLİ
Çüngüş, kayalık arazileri ve vadileriyle doğal bir cazibe merkezidir. İlçeye 6 kilometre mesafedeki Oyuklu Nar yürüyüş rotası, doğa tutkunlarının uğrak yeridir. Karakaya Baraj Gölü kıyılarında oluşan vadiler bahar aylarında renkli manzaralar sunar. İlçenin Geçit Mahallesi vadileri ve mağaraları ise hem fotoğraf meraklıları hem de doğa yürüyüşçüleri için özel bir deneyim vadeder.
GEZİLECEK YERLER
-Surp Garabed Kilisesi Kalıntıları
-Geleneksel Taş Evler
-Oyuklu Nar Yürüyüş Rotası
-Karakaya Baraj Gölü Kıyıları
-Geçit Mahallesi Mağaraları
DAĞ YOLCULUĞUNUN SON DURAĞI; ÇÜNGÜŞ’E ULAŞIM
Çüngüş, Diyarbakır şehir merkezine yaklaşık 110 kilometre uzaklıktadır. İlçeye hem Diyarbakır üzerinden hem de Elazığ ve Malatya yolları üzerinden ulaşım mümkündür. Düzenli minibüs seferleri sınırlı olsa da, özel araçlarla yapılan yolculuk yaklaşık iki saat sürmektedir. Yolun dağlık ve virajlı yapısı kimi zaman zorlayıcı olsa da, vadilerin ve baraj göletlerinin sunduğu manzara yolculuğu unutulmaz kılar.