ÖZEL HABER-Ceren AKYIL
Diyarbakır’ın binlerce yıllık tarihine tanıklık eden, kentin hafızası ve simgesi olan UNESCO Dünya Kültür Mirası listesindeki tarihi surlar, her geçen gün artan bir işgal ve umursamazlıkla karşı karşıya. Korunması gereken bir dünya mirası, göz göre göre ticari rant alanına dönüştürülüyor. Üstelik bu durum artık münferit değil; sistematik, ısrarlı ve pervasız bir hal almış durumda.
HANİ İZİNSİZ ÇİVİ BİLE ÇAKILAMAZDI!
Son olarak Sur ilçesi Saraykapı’da, Hz. Süleyman Camisi’nin hemen karşısında bulunan burçta açılan kafe, kamuoyunda büyük tepki topladı. Yetmedi, surların üstüne masa ve sandalyeler atıldı. UNESCO tarafından “çivi dahi çakılamaz” denilen, her taşı tarih olan surlar, bugün adeta bir açık hava kafesine dönüştürüldü. Tarihi doku hiçe sayıldı, koruma bilinci ayaklar altına alındı.
GÖRENLER HAYRETE DÜŞÜYOR!
Daha önce güvenlik gerekçesiyle yapılan korkuluklarla tartışma konusu olan bu bölüm, şimdi de masa-sandalyelerle çevrilmiş durumda. Ziyaretçiler, bir dünya mirasının böylesine hoyratça kullanıldığını görünce hayrete düşüyor. Kimileri fotoğraf çekiyor, kimileri ise “Bu nasıl mümkün olabilir?” sorusunu soruyor.
KAPATILDI, AMA SADECE GEÇİCİ OLARAK
6 Ekim tarihinde gazetemizde yer alan haber sonrası Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi ekipleri harekete geçmiş, söz konusu kafe kapatılmış, surların üzerindeki masa ve sandalyelere el konulmuştu. Kamuoyu “nihayet” demişti. Ancak aradan sadece iki ay geçti.
KAFE TEKRAR AÇILDI
Bugün gelinen noktada aynı manzara olduğu gibi kaldığı yerden devam ediyor. Kafe tekrar açıldı. Masa ve sandalyeler yeniden surların üzerine kuruldu. İşgal kaldığı yerden devam etti.
TARİHİ SURU OYARAK İÇERİSİNE MEKAN AÇTILAR
İşgal bununla da sınırlı kalmadı. İşletmeciler bu kez daha ileri giderek tarihi surun alt kısmını oydu. Evet, yanlış okumadınız: Binlerce yıllık surların içi kazılarak yeni bir alan açıldı. Bir dünya mirasının kalbi adeta yarıldı.
Bu noktada artık “ihmal” ya da “denetimsizlik”ten söz etmek mümkün değil. Ortada açık bir tahribat, açık bir suç ve açık bir göz yummuşluk var.
SORULAR YANITSIZ, SESSİZLİK DİKKAT ÇEKİCİ!
Büyükşehir Belediyesi 6 Ekim’de müdahale etmişti. Peki aradan geçen iki ayda ne oldu?
– Bu işletmeciler ruhsat mı aldı?
– Aldılarsa, bu ruhsatı kim verdi?
– UNESCO’dan, Kültür Varlıkları Koruma Kurulu’ndan izin alındı mı?
– Alınmadıysa bu cesaret nereden geliyor?
– Bir dünya mirasının üstünde masa açabilecek, altını oyabilecek bu kişiler kimden güç alıyor?
DÜNYA MİRASI TİCARİ RANTA KURBAN EDİLİYOR
Diyarbakır Surları sadece Diyarbakırlıların değil, tüm insanlığın ortak mirası. UNESCO listesinde yer almak bir unvan değil, ağır bir sorumluluktur. Vatandaşlar, yetkililir çağrıda bulunarak, şöyle konuştu:
“Bugün bir burçta kafe açılmasına sessiz kalınırsa, yarın surların tamamı restoran zincirlerine mi teslim edilecek? Bugün “küçük bir masa” denilen şey, yarın geri dönülmez bir tahribatın kapısını aralamayacak mı?
BU VİCDANSIZLIĞA DUR DENİLMELİ
Tarihi surların üstünde çay servisi yapılması, altının oyulması, burçların işletmelere dönüştürülmesi kabul edilemez. Bu sadece hukuki bir sorun değil; vicdani, kültürel ve tarihsel bir suçtur.
Yetkililer suskun. Denetim mekanizmaları işlemiyor. İşgalciler ise cesur.
Diyarbakır Surları sahipsiz değildir. Bu kent, tarihine sahip çıkan insanların kentidir. Ancak bu sahiplenmenin artık sözle değil, kararlı ve kalıcı adımlarla gösterilmesi gerekiyor.
Aksi halde gelecek kuşaklara bırakılacak olan şey tarih değil, rantın gölgesinde yok edilmiş bir miras olacaktır.”
