ÖZEL HABER/Güneş OCAĞA-Ceren AKYIL
Diyarbakır’da mahallelerin ‘Bakkal Amcalar’ı bir bir yok oluyor. Kentin mahalle kültüründe önemli yer edinen bakkallar, market zincirlerine yenik düştü. Gazetemiz Güneydoğu Ekspres'e konuşan Diyarbakır Bakkallar, Bayiler ve Şekerciler Odası Başkanı Fahrettin Gülmüş, küçük esnafın özellikle de mahalle bakkallarının yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olduğu uyarısında bulundu. Zincir marketlere karşı acil yasal düzenleme çağrısında bulunan Gülmüş, Diyarbakır'da her ay ortalama 30-35 esnafın iş yerini kapatmak zorunda kaldığını söyledi.
“KÜÇÜK ESNAFIN SAYISI HER GEÇEN GÜN AZALIYOR”
Diyarbakır'da küçük esnaf sayısının her geçen gün azaldığını belirten Gülmüş, "Diyarbakır’da küçük esnaf, özellikle bakkallarımız, her geçen gün yok olma tehlikesiyle karşı karşıya. Eskiden beri mahallelerimizin ışığı, ihtiyaç sahiplerinin ise adeta 'faizsiz bankası' olan bakkallarımız, artık büyük bir hızla kan kaybediyor. Sayıları gün geçtikçe azalıyor" dedi.
“SÜPER MARKETLER GELİŞİ GÜZEL AÇILIYOR”
Bu durumun temel nedeninin süper marketlerin gelişigüzel bir şekilde açılması olduğunu ifade eden Gülmüş, "Bu durumun en temel sebeplerinden biri, ulusal market zincirlerinin hiçbir kural ve sınırlamaya tabi olmadan gelişigüzel bir şekilde açılabilmesidir. Bu zincir marketler, yasalardaki boşluklardan faydalanarak ara sokaklara kadar girebilmekte, küçük esnafı tamamen rekabet dışı bırakmaktadır" diye konuştu.
“18 YILDIR PERAKENDE YASASININ ÇIKMASINI BEKLİYORLAR”
18 yıldır perakende yasasının çıkması için büyük bir mücadele verdiklerini dile getiren Gülmüş, "Esnaf teşkilatları olarak 18 yıldır perakende yasasının çıkarılması için mücadele ediyoruz. Defalarca Ticaret Bakanlığı’na müracaat etmemize rağmen, bu yasa bir türlü Meclis’ten geçerek yürürlüğe girmedi. Yasa çıkmadıkça da küçük esnaf hızla yok olmaya devam ediyor" diye kaydetti.
GÜLMÜŞ, TALEPLERİ ŞÖYLE SIRALADI
Gülmüş, küçük esnafın yok olmaması için ise şu taleplerde bulundu:
"Ulusal market zincirleri ara sokaklara değil, yalnızca ana caddelere açılmalı. Marketler arasında en az 1000 metre mesafe şartı getirilmelidir. Zincir marketler hafta sonları kapalı olmalı, akşam saat 19.00’a kadar açık kalmalıdır. Elektrik faturaları, kira giderlerini geçmiş durumda. Küçük esnafa özel indirimli elektrik tarifesi uygulanmalıdır."
"2024 YILINDA 350, 2025 YILININ ORTALARINDA İSE 200 ESNAF KEPENK İNDİRDİ"
Her ay 35 esnafın kepenk indirdiğine dikkat çeken Gülmüş, "Bugün geldiğimiz noktada, sadece Diyarbakır merkez ve kırsal ilçelerde dahil olmak üzere; Hani, Kocaköy, Çüngüş ve Eğil'de her ay ortalama 30-35 esnaf, iş yerini kapatmak ve vergisini sildirmek zorunda kalıyor. Geçtiğimiz yıl toplam 350 esnafımız kepenk indirdi. Bu yıl ise şu ana kadar 200 esnafımız iş yerini kapattı. Odamıza kayıtlı üye sayımız is şu an 2 bin 200, ancak bu sayı günden güne azalmakta" diye belirtti.
"MAHALLE BAKALLARIMIZI YAŞATMAMIZ GEREKİYOR"
"Mahalle bakkallarımızı yaşatmamız gerekiyor" diyen Gülmüş, "Halkımızın da bu konuda duyarlı olması, imkânı olanların alışverişlerinde zincir marketleri değil, yerel esnafı tercih etmesi büyük önem taşıyor. Bir bakkal iş yerini kapattığında yalnızca kendisi değil, yanında çalışan işçisi de işsiz kalıyor. Oysa küçük esnaf, kendi geçimini sağladığı gibi, istihdam da oluşturuyor. Devlete vergi ödüyor, Bağ-Kur primini yatırıyor, sosyal güvenlik sistemine katkıda bulunuyor. Yani devlete yük olmadan ayakta durmaya çalışıyor. Devletimizin de küçük esnafı koruyup desteklemesi şart. Çünkü mahalle bakkalları sadece birer ticarethane değil, yerel ekonominin, toplumsal yapının ve mahalle kültürünün temel taşlarıdır" diye kaydetti.
"PANDEMİ SÜRECİNDE ZİNCİR MARKETLER FİYAT BİRLİĞİ YAPTI"
Özellikle pandemi döneminde zincir marketler arasında fiyat birliği yapıldığına şahit olduklarını da aktaran Gülmüş, "Bu durum, piyasa dengesini bozdu ve ekonomik gücü ellerinde toplayan bu şirketler, piyasaya yön verir hale geldi. Sayıları on binleri aşan bu zincirler, sadece ekonomik değil, uzun vadede siyasi bir tehdit oluşturma potansiyeline de sahip" dedi.
