ÖZEL HABER-Ceren AKYIL
Diyarbakır'ın Kulp ilçesi, kentin kuzey-doğusunda yer alıp 140 kilometre uzaklıktaki Volkanik ve sarp bir arazi üzerine kurulmuştur. Yüzölçümü 1.601 km² iken nüfusu 2024 yılı itibarıyla 35.264’tür. Kulp ilçesinde kırmızı renkli 'terra rosa' olarak da bilinen toprak türü ve ilçenin dağ eteğinin üzerinde olması sebebiyle Peya Sor (Pasûr) ismiyle anılır.
FARKLI MEDENİYETLERE EV SAHİPLİĞİ
Tarihte ilk yerleşmelerin kurulduğu yerlerden biri olan Kuzey Mezopotamya bölgesinde su kaynaklarının bol olduğu bir coğrafyada kurulması sebebiyle cazibeli bir yerleşme olma özelliği süregelmiştir. Kulp adını ise bölgeye egemen olan Kulpo adlı bir derebeyinden aldığı inanılmaktadır. Birçok medeniyete ev sahibi yapan ilçe Asurlar, Medler, Perslerden sonra Ermeni hakimiyeti ile bölgede hüküm sürmüştür. M.S. 226'da ise Roma egemenliğine giren Kulp, 639 yılında Diyarbakır ile birlikte Arapların eline geçmiştir.
KOZADAN İPEĞE UZANAN EKONOMİNİN YENİ LOKOMOTİFİ
Kulp, tarihi yerler ile sınırlı kalmayıp ülke ekonomisine katkıda bulunan ipekböcekçiliği ile de Türkiye lideri konumundadır. İlçe ekonomisi coğrafyanın tarıma elverişli olmamasından ötürü hayvancılığa, arıcılığa, ipek böcekçiliğine dayalıdır. Osmanlı döneminde altın çağını yaşayan ipek üretimi, bugün Kulp’ta yeniden hayat bularak ilçeyi ayakta tutuyor. Kulp’ta ipekböcekçiliği büyük ölçüde kadın emeğine dayanıyor. Evlerin odaları “besi evi” olarak düzenleniyor, dut bahçelerinden toplanan yapraklar ipekböceklerine 45 gün boyunca titizlikle veriliyor. Bu süreç yalnızca ekonomik değil, aynı zamanda sosyal bir dönüşüm sağlıyor. Kadınlar, ipekten elde ettikleri gelirle aile bütçesine katkı sunarken, geleneksel üretimi gelecek nesillere aktarıyor.
DİYARBAKIR YAŞ KOZA ÜRETİMİNDE YÜZDE 70 İLE İLK SIRADA
2023 verilerine göre, yaş koza üretiminde 55 ton ile ülkedeki üretimin yüzde 70’ine tekabül eden en büyük koza üretim merkezi olmuştu. Bursa’yı geride bırakan bu başarıda, Tarım ve Orman Bakanlığı’nın üretim desteği ve ilçeye kurulan Türkiye’nin ilk entegre ipek fabrikası önemli rol oynuyor. Bu modern tesis, köylerde üretilen kozaları doğrudan işleyerek ipek ipliğine dönüştürüyor. İpek böceğinden elde edilen yaş kozalar, tesiste iplik haline getiriliyor, daha sonra el emeği göz nuruyla ipek şal, kravat, fular ve eşarba dönüştürülüyor.
İPEK VE TURİZM KESİŞİYOR
Kulp’un ipek üretimi, turizmle birleşerek eko-turizm potansiyeli oluşturuyor. İlçeye gelen ziyaretçiler, hem dut bahçelerini hem de koza işleme atölyelerini gezebiliyor. Bu ziyaretler, yalnızca üretim sürecini göstermekle kalmıyor; aynı zamanda ilçenin doğal ve tarihi güzelliklerini keşfetme fırsatı da sunuyor. İpekböcekçiliği sayesinde ilçeye gelen ziyaretçiler, bir yandan koza üretim sürecini yerinde görüp fotoğraflarken diğer yandan tarihi yapıları ve doğal güzellikleri keşfedebiliyor.
KULP’TA GEZİLECEK YERLER
Zengin kültürel geçmişiyle ünlü olan ilçede gezilecek birçok yer bulunmaktadır. Bu isimlerinin neredeyse hepsinin bir tarihi geçmişi vardır. Bu rotalar, ipek üretim atölyeleriyle birleştirildiğinde ziyaretçilere hem kültür hem doğa hem de üretim deneyimi sunuyor.
• Kültürel miras Kefrun Kalesi
• Kanika Mağaraları
• Geliye Goderne Vadisi
• Taş Köprü
• Derik
• Telli Ağa Köşkü ya da Hagop Kilisesi
