ÖZEL HABER - İbrahim İnanç YILDIZ
Dicle Toplumsal Araştırmalar Merkezi (DİTAM), Diyarbakır’da 80 civarındaki sivil toplum örgütüyle ortak bir çalışma yaparak, kent sorunlarını masaya yatırdı ve çözüm arayışları bulmaya çalıştı. Bu sorunlarından birisinin kent altyapı sisteminin yetersizliği olarak ifade edildi. 2002, 2003 yıllarında oluşturulan arıtma sistemlerinde kayda değer yatırımların yapılmamasının başta Dicle Nehri’nde kirliliğe neden olduğu ve sağlık sorunlarını yaygınlaşmasına neden olduğu dile getirilen çalışmada, belediyelerin bu soruna karşı nasıl çözüm üretmesi üzerine önerilerde bulunuldu.
“ŞEHİR SUYUNUN ARTIRILMAMASI SAĞLIK SORUNLARINI YAYGINLAŞTIRIYOR”
Şehir suyunun artırılmasında maliyet gerektiren sistemlerin oluşturulmamasının enfeksiyon ve sağlık sorunlarını yaygınlaştırıldığı ifade edilen çalışmada, “2002, 2003 yıllarında oluşturulan arıtma sistemlerinde yaklaşık 20 yıldır kayda değer yatırımların yapılmaması, kapasite artırımına gidilmemesi, kollektörlerin yenilenmemesi, buna bağlı olarak da rezerv su miktarında istenilen düzeyde filtrelenme yapılamaması nedeniyle sorunlar yaşanmaya devam etmektedir. Ayrıca aşırı yağmurda su baskınlarının arttığı görülmektedir” denildi.
“ÖNCE SU KULLANIMINDA BİR STANDART GELİŞTİRİLMELİ”
Tüm altyapı sistemlerinin, kentin mevcut ve geleceğe dönük ihtiyacı dikkate alınarak, ilgili belediyesince revize edilmesi ve uygulanması gerektiği dile getiren çalışmada, şu ifadeler yer aldı:
“Temiz ve kirli su sistemleri günümüz ihtiyacına göre yenilenmeli. Müteahhitlerin maliyetleri önceleyen yaklaşımlarıyla su kullanımının yönetilmesi ve ekolojik yaklaşımların plan haricinde tutmaları sorunların çoğalmasına neden oluyor. Öncelikle su kullanımı konusunda bir standardı geliştirilmeli. Gri su olarak da nitelendirilen suların dönüştürülerek sulamada kullanımının sağlanması için imar planına mecburi notlar eklenmeli… Ayrıca suların ikinci, üçüncü kullanımına uygun bireysel çözümler de geliştirilmeli; mesela banyodan arta kalan suyun sifonda kullanılabilmesi gibi çözümlerin geliştirilmesi.”
“DİCLE NEHRİ’NE ATIK SULARIN AKILTIĞI GÖRÜLÜYOR”
Yağmur sularıyla ilgili deşarj alanlarının oluşturulması ve sinyalizasyon konusunda herhangi bir çalışmanın yapılmadığı belirtilen çalışmada, “Biyolojik arıtma sisteminde, son dönemlerde alınan numuneler üzerinden yapılan analizlerde sorunlar yaşandığı, Dicle Nehrine atık suların akıtıldığı görülmektedir” denildi.
“GEREKLİ ALT YAPI SİSTEMİ KURULMALI, CEZAİ YAPTIRIM UYGULANMALI”
Yağmur sularının deşarj edilmesi, kanalizasyon, sinyalizasyon, biyolojik arıtma gibi konuların belediye hizmetleri kapsamında çözülmesi ve planlanmasının mümkün olduğu ifade edilen çalışmada, çözüme dair şunlar dile getirildi: “Yağmur sularını deşarj olarak toplayıp herhangi bir işleme tabi tutmadan ve kanalizasyona katmadan değerlendirmenin yöntemleri üzerinde yoğunlaşmalı. Bunun için sitelerde ve yeniden yapılanma alanlarında, yağmur suyu uygulamalarının projelerine yerleştirilmesi belediyelerce yöntem olarak benimsenmeli. Bu konuda özellikle meslek örgütlerinin test, tahlil, saha analizi, raporlamalar gibi çalışmalarla hizmetlere yön vermesi gerekmektedir.
Kayyım belediyeciliğinin devam ettirilmesi veya ettirilmemesine bağlı olmadan sivil toplum kuruluşları yönlendirici misyonlarıyla hizmetlerin sürdürülmesinde etkin olmalı. Dicle nehrine atıkların bırakılması konusunda gerekli alt yapı sistemlerinin kurulması ve cezai yaptırımların ayrım gözetmeksizin uygulanması için gerekli mekanizmalar oluşturulmalıdır. Yine Dicle nehrinin kirletilmemesi konusunda kentin bütün bileşenlerinin kararlı ve engelleyici yaptırımlara açık olması gerekir. Bunun için bir nehir platformu oluşturulabilir.”
