ÖZEL HABER / Mehmet Rumet SOYLU – Veli BALTACİ
Diyarbakır’dan Ergani’ye toplu ulaşım aracıyla gitmek isterseniz, Diyarbakır otogarında, sabah 06.00’dan başlayıp 20.30’a kadar devam eden araçları kullanabilirsiniz. 65 km’lik yolu toplu ulaşım araçlarıyla yaklaşık 55 dakikada, özel araçlarınızla 30 dakikada almanız mümkün.
ERGANİ’YE NE İÇİN GİDİLİR?
Yapılan kazılarda M.Ö. 7500 ile 5500 yılları arasındaki döneme ait kalıntı ve buluntularla bölgede buğday, nohut, mercimek gibi bitkilerin ekilerek, koyun ve keçilerin de evcilleştirilerek avcılıktan yerleşik hayata geçildiği biliniyor. İşte burası, tarihi Hilar Mağaraları’dır.
Ergani, Sesverenpınar köyü sınırları içerisinde yer alan ve 1. derece arkeolojik ve doğal sit alanı olarak tescillen Hilar Mağaraları ve yaklaşık 500 metre kuzeyindeki Çayönü tarihi dokusu ve günümüz uygarlığındaki yeri bakımından eşsiz bir değere sahip.
9 BİN YILLIK GEÇMİŞE SAHİP
Hilar Mağaraları, zengin tarihsel ve kültürel kalıntılarıyla dikkat çeker. Neolitik Çağ’a ait aletler, kaya mezarları ve kabartmalar bölgenin önemi hakkında bilgiler verir. Bazı kaya mezarlarının yüzeyindeki kabartmalar, Roma ve İran üsluplarını harmanlayan farklı kültürel etkileri yansıtır. 10 bin yıllık geçmişiyle bu alan, bölgeye gelen yerli ve yabancı ziyaretçilerin ilgisini çekmeye devam etmektedir.
Çayönü Ören Yeri, Ergani’ye bağlı Çayönü Tepesi’nde yer alır ve bölgenin en eski yerleşim alanlarından biridir. Tepede yapılan kazılar, 9000 yıl öncesine kadar uzanan yerleşim izlerini gün yüzüne çıkarmıştır. Çayönü’nde ele geçirilen buluntular, bölgenin tarihsel önemini ortaya koyarken, ızgara plan sistemine göre düzenlenmiş evler ve yapılar, bölgenin erken dönem yerleşim anlayışını yansıtır. Bu ören yeri, bölgenin ilk yerleşik hayata geçiş noktalarından biri olarak büyük bir tarihsel değere sahiptir.
KALELER, CAMİLER, TÜRBELER
Ergani Kalesi, Kolat Dağı’nın hemen yamacında yer almaktadır. Günümüzde sadece yıkıntıları kalan kale, tarihî açıdan önemli bir yapıya sahiptir.
Ancak kalenin kimin tarafından inşa edildiğine dair herhangi bir yazılı belge ya da kayda ulaşılmamıştır.
Ergani Ulu Cami, İlçenin en dikkat çeken yapılarından biridir. Tarihi ve mimarisiyle ön plana çıkan bu cami, bölgenin kültürel mirasını yansıtan önemli bir ibadet yeridir. Camii, Ergani’nin geleneksel mimarisine uygun olarak inşa edilmiştir ve bölgenin önemli dini merkezlerinden biridir.
Hz. Enüş (a.s) Türbesi, Dini kaynaklarda Hz.Enüş’ün Hz. Şit’in oğlu olduğu yani Hz. Adem’in torunu olduğu belirtilmektedir. Bazı kaynaklarda Enüş (a.s)’ın peygamber olduğu ve babasının vefatından sonra yönetimi ele alıp halkını yönetmiş ve 705 yıl yaşamıştır. 1316 / 1898 tarihli Sâlname-i Diyarbekir’de, Diyarbakırda kabri bulunan peygamber ve sahabilerin ismi zikredilirken Hz. Enüş’ün Ergani’ye bağlı Otluca (Kızılca) köyünde medfun olduğu yazılır. Türbe Otluca (Kızılca), Ergani-Çermik yolunun güney kesiminde yaklaşık 16-17 km uzaklıktadır.
ZÜLKÜF PEYGAMBERİN MAKAMI
Zülküf Dağı, Ergani halkı tarafından kutsal sayıldığı bilinen Zülküf Dağı’nda iki ayrı mekan bulunmaktadır. Bunlardan biri Zülküf Peygamber’in makamı, diğeri de Meryem Ana Kilisesi’dir. Zülküf Peygamber’in mezarının Eğil’de olduğu Zülküf Dağı’nda ise sadece makamı olduğu söylenir. Halk tarafından ziyaretgah olarak ilgi duyulan mekana çevre illerden de ziyarete gelinmektedir. Makama daha çok da bahar mevsimlerinde gidilmektedir. Halk tarafından yiyecekler götürülür, gezilir, namazlar kılınır, dualar edilir. Kuran ve mevlit okunup dileklerde bulunulur, adak ve kurbanlar kesilir. Makamın bir diğer özelliği de burada açan ve buraya özgü olan makam çiçeğidir. Bir rivayete göre Zülküf Peygamber’in terinin damladığı her yerde bu çiçek olmuştur.
