Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) dışında kalan ve özellikle 1999 ile 2008 arasında sigorta girişi olan milyonlarca kişi kademeli emeklilik sisteminin ayrıntılarını merak ediyor. Kademeli emeklilik sistemine yönelik teklif Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Karabük Milletvekili Cevdet Akay tarafından TBMM'ye sunuldu.
KADEMELİ EMEKLİLİK SİSTEMİ NEDİR?
Kademeli emeklilik sistemi, sigorta başlangıç yılına göre yaş ve prim günü şartlarının kademeli olarak uygulanmasını kapsıyor. Yasa tasarısı özellikle EYT kapsamına giremeyen 1999 sonrası sigortalı vatandaşlar için Meclis'e sunuldu. Kademeli emeklilik sistemiyle amaçlanan ise hem yaş hem de prim koşullarında daha adaletli bir geçiş sağlamak.
Sistem Meclis'ten geçerse örneğin 2000 girişli bir kadın çalışan 43 yaşında ve 6.250 prim günüyle emekli olabilecek. 2008 girişli bir erkek çalışan için ise emeklilik yaşı 50'ye, prim gün sayısı ise 6bin 850'ye yükselecek.
KADEMELİ EMEKLİLİK SİSTEMİNDEN KİMLER YARARLANACAK?
Erken emeklilik şartları kişinin sigorta başlangıcı, prim günü, yaşı ile askerlik ve doğum gibi özel durumlarına göre değişiklik gösteriyor. Şu an erken emeklilik hakkı bulunan vatandaşların başında 8 Eylül 1999 öncesi sigorta girişi olan EYT'liler geliyor.
Özel gereksinimli vatandaşlardan en az yüzde 40 engelli raporuna sahip olanlar da prim ve yıl şartlarını tamamladıklarında emeklilik hakkı kazanıyor. Öte yandan yüzde 60 oranında iş gücü kaybı yaşayanlar, 10 yıl sigortalılık ve 1.800 prim günüyle malulen emekliliğe ayrılabiliyor.
Madencilik, basın sektörü ve askerlik gibi yüksek riskli mesleklerde çalışanlar için ise fiili hizmet süresi zammı uygulanıyor. Kadınlar her çocuk için 2 yıl (en fazla 6 yıl), erkekler ise askerlik süresi kadar borçlanarak sigorta girişini geriye çekebiliyor.
DÜZENLEME NE ZAMAN ÇIKACAK?
Kademeli emeklilik sistemine dair yasa henüz Meclis'ten geçmedi. Resmi bir tarih söylemek ve kesinlik belirtmek söz konusu olmasa da yasanın 2026 yılında Meclis'ten geçmesi öngörülüyor.
Sistemin kabul edilmesi ve yasalaşması durumunda, özellikle 1999 ile 2008 arasında sigortalı olan çalışanlar için yaş ve prim şartlarında esneklik sağlayacak bir geçiş süreci başlamış olacak.
