Kazı Heyeti Başkanı Prof. Dr. Aytaç Coşkun, 3 bin yıllık Zerzevan Kalesi'nin askeri yerleşim alanı olduğuna işaret ederek Asur döneminden itibaren kalede yerleşimin olduğunu söyledi.
Diyarbakır’ın Çınar İlçesi’ne 13 kilometre uzaklıktaki Demirölçek Mahallesi yakınlarında, 124 metre yükseklikteki kayalık tepede bulunan ve askeri yerleşimde dünyada bulunan son Mithras Tapınağı'nın ortaya çıkarıldığı Zerzevan Kalesi, bilimsel kazılarla tarihe ışık tutuyor.
UNESCO Dünya Miras Geçici Listesi'ne 2020 yılında dahil edilen, kentin önemli turizm değerlerinden olan kalede bir yandan arkeolojik kazılar sürerken diğer yandan yerli ve yabancı ziyaretçiler ağırlanıyor.
Kültür ve Turizm Bakanlığı, Valilik, Çınar Kaymakamlığı, Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi, Diyarbakır Müzesi Müdürlüğü, Dicle Üniversitesi, Karacadağ Kalkınma Ajansı, GAP Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı, Türkiye İş Kurumu, Safir Tuz'un katkılarıyla 2014 yılında başlatılan kazılar yıl boyu devam ediyor.
Bu yıl restorasyon çalışması da başlatılan kaledeki kazı çalışmasında son olarak 1800 yıllık su dağıtım sistemi ortaya çıkarıldı.
Kalede 2014 yılında başlayan ve devam eden kazıların Kültür ve Turizm Bakanlığının "Geleceğe Miras Projesi" kapsamında kapsamlı olarak yürütüldüğünü ifade eden Coşkun, çalışmaların sarnıçlar ve su sistemi üzerinde yoğunlaştığını vurguladı.
Coşkun, kalede, Roma'nın büyük bir mühendislik harikası su sistemi bulunduğunu belirterek, şu ana kadar surların dışında su kanalları tespit ettiklerini söyledi.
Ortaya çıkardıkları su dağıtım sisteminde künk (Pişmiş topraktan yapılmış su borusu) kalıntısı da bulduklarını anlatan Coşkun, kalede basınç sisteminin o dönem kullanıldığını göstermesi açısından bunun önemli olduğunu ifade etti.
Su, bu borular sayesinde yüksek seviyelere basınçla çıkartılıyor. Bu şekilde su bütün alana dağıtılıyor.
Tonozlu sarnıçta küçük bir şelale sistemi oluşturulmuş, daha sonra ise kanala bağlantı kurulmuş. Hem de künk sistemi kullanılarak suyun basınçla yukarı seviyelere çıkartılıp diğer alanlara dağıtımı sağlanmış.
Coşkun "Zerzevan Kalesi'nde ortaya çıkarılan 1800 yıllık su dağıtım sistemi Roma İmparatorluğu'ndaki mühendislik ve mimari gelişmeleri günümüze ulaştırması açısından oldukça önemli" dedi.
