Yazılı basının yaşadığı ithal kağıt kaynaklı krize karşı, gazetecileri temsil eden meslek örgütleri de seslerini yükseltti. Aydınlık Gazetesi'ne konuşan örgütlerin yöneticileri, ulusal ve yerel yüzlerce gazetenin kapanmaması ve binlerce çalışanın işsiz kalmaması için en baştaki sorumluluğun devlette olduğunu kaydettiler. Çözüm önerilerini açıkladılar.
YÜZLERCE GAZETECİ İŞSİZ KALABİLİR
Türkiye Gazeteciler Sendikası (TGS) Genel Sekreteri İlkay Akkaya, yaşanan krizin halkın haber alma hakkını da tehdit eder boyuta ulaştığını belirtti. Krizin çalışanların sırtına yüklenmemesi uyarısı yapan Akkaya şunları söyledi:
"Bu krizi bir an evvel çözmezsek gazetelerin kapandığı, yüzlerce gazetecinin işsiz kaldığı, dolayısıyla en kıymetli toplumsal ihtiyacımız olan habere ulaşamadığımız günler yakın. Bir an evvel önlem alınmalı. Demokrasilerin gereği olan basını doların insafına bırakamayız. Gazetelerin yayın faaliyetlerini sürdürebilmeleri için hükümet, Basın İlan Kurumu ve İletişim Başkanlığı’nın uzun ve kısa vadeli çözüm için harekete geçmesi gerekiyor. Kısa vadede Basın ilan tarifelerinin arttırılması, kâğıtta KDV’nin sıfırlanması, devletin kâğıt sübvansesi yapması gibi hemen yapılabilecekler var. Ancak bu krize köklü çözümler getirilmeli yoksa her döviz dalgalanmalarında bu sorunu yaşayacağız. Uzun vadede Türkiye’nin kâğıtta bağımlılıktan kurtulması lazım. Özelleştirmelerle kapattığımız SEKA gibi fabrikalarımızı yeniden açmalıyız. Öte yandan bu süreçten yararlanmaya çalışan işverenlere de işçisiyle işvereniyle bu sektörün bir bütün olduğunu unutmamaları gerektiğini hatırlatmak isteriz. Bu krizin faturası gazetecilerin sırtına yüklenmemeli.
Sendika olarak gazetecilik ve yayıncılık sektöründeki sorunların çözülmesi için her türlü çabayı göstermeye devam edeceğiz."
SEFERBERLİK BAŞLATILMALI
Türkiye Gazeteciler Cemiyeti Genel Sekreteri Sibel Güneş, yükselen döviz kuru ve maliyetler nedeniyle gazete ve kitapların basılamama riskinin bulunduğunu vurguladı. Resmi ilan fiyatlarında artış ve KDV'de düşüş isteyen Güneş şunları söyledi:
"Türkiye’de gazetecilik ve yayıncılık sektörü zor günlerden geçmektedir. Basın sektöründe kapatılan ve kapanan yayın organları nedeniyle işsizlik yüzde 30’a ulaşmış, son 10 yılda kapatılan medya kuruluşları nedeniyle işsiz kalan gazeteci sayısı 11 bini aşmıştır. Dövizdeki yükselme nedeniyle ithal edilen kağıt fiyatlarında da önemli bir artış yaşanmıştır. Yaşanan maliyet artışları gazetelerin ve kitapların basılamaması gibi bir krize gidişi başlatmıştır. Türkiye'de sadece birinci hamur kâğıt üretilmekte, bu üretim de pazarın yüzde 3'üne denk gelmektedir. Gazete ile kitap kağıdının neredeyse tamamı ithal edilmektedir. Eğer acil önlem alınamaz ise birçok yaygın ve yerel gazete kapanacak, işsiz gazeteci sayısı hızla artacaktır. Yayınevlerinde yaşanan kriz de büyüyecek ve kitap basılamaz hale gelecektir.
MECLİSTE YENİ BİR YASA DÜZENLENMELİ
Türkiye Gazeteciler Federasyonu (TGF) Başkanı Yılmaz Karaca TBMM'den medya kuruluşları ve gazetecileri kapsayan bir destek paketi çıkarılmasını önerdi. Son 5 yılda 900'e yakın gazetenin kapatıldığını vurgulayan Karaca, sorunun kesin çözümü için BİK, İletişim Başkanlığı ve meslek örgütlerinin bir araya gelmesi gerektiğini de belirtti. karaca şunları söyledi:
"Son dönemdeki artışlar gazete sahiplerini güç durumda bırakıyor. Bu da insanların maaş alamamasına neden oluyor. Gazeteler tek tek kapanıyor. Bu sorunlar bunu daha da artıracak. Son 5 yılda 1800 olan gazete sayısı 900'e düştü. İlçe gazeteleri perişan. Bu gidişatla bu yıl içerisinde en az 100 civarı gazete daha kapanacaktır.
"BİK meclisten geçecek yardım paketine destek vermeli. Bir ay önce de Cumhurbaşkanı Adana'dayken kendisine bu sorunların çözümüyle ilgili bir rapor sunduk. BİK, İletişim Başkanlığı ve basın örgütleri bir toplantı yaparak sorunun çözümünü karşılıklı çözmek zorunda. Bir ay içinde BİK Genel Kurul toplantısı var. İlan fiyatlarına zam verilmesi gerekir. Geçen yıl yüzde 20 vermişlerdi biraz rahatlatmıştı. Bu yıl en az yüzde 30 olması gerekiyor.”
HER GEÇEN GÜN GAZETELER KAPANIYOR
Küresel Gazeteciler Konseyi Başkanı Mehmet Ali Dim de kağıtta sübvansiyon çağrısında bulundu: "Son bir yılda maliyetler yüzde yüz artmış. BİK'in gerçekçi bir ilan fiyatı belirlemesi, ilan fiyatların en az yüzde 50-60 civarında artırılması lazım. Devlet yatırım yapmadığı için resmi ilanlar ciddi oranda azaldı. İcra ilanlarında bir artış oldu. Oradan biraz telafi yolu var. Orada da icra ilanlarının en az 2 gazetede ayrı ayrı yayınlanması lazım.
BASKI FİYATLARI SÜREKLİ DEĞİŞİYOR
İzmir Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Dilek Gappi matbaaların sürekli artan baskı fiyatları nedeniyle artık fiyat vermekte bile zorlandığını açıkladı. Basının stratejik alan olduğunu belirten Gappi şunları söyledi:
"Şu anda durum çok vahim. Artık matbaalar fiyat vermekte zorlanıyor. 3 günde bir baskı fiyatları değişiyor. Eğer siz kalkıp kağıt fabrikalarını özelleştirir, kapatmaya çalışırsanız bu yaşananlar da süpriz olmaz. Bunlar stratejik alanlardır. Stratejik alanlarda toplumsal koruma şart. Siz elinizdeki gücü bıraktığınız taktirde günün konjektüre koşullarına mahkum olursunuz. Şu anda kağıtta yaşadığımız tam da bu.
Kısa zamanda en azından dövizdeki oynaklık giderilene kadar mutlaka bir sübvansiyon sistemi getirilmeli.
Çabası olan, belli sayıda gazeteci çalıştıran yerel gazetelere BİK'in bir desteği var. Bu destek özellikle pandemi döneminde çok önemli bir rol oynadı. Ancak yapısal destekler de verilmeli.
