10 bin mevcut Riyal artık 1 “Yeni Riyal” değerinde olacak. Yeni para biriminin alt birimi ise “Kıran” olarak kullanılacak.
Reformun Siyasi ve Ekonomik Arka Planı
İran, uzun süredir yüksek enflasyon, yaptırımlar ve para biriminde değer kaybıyla mücadele ediyor. Hükümetin amacı, hem ekonomik sistemi sadeleştirmek hem de ulusal paraya güveni yeniden tesis etmek. Bu adım, sembolik olduğu kadar yapısal bir dönüşüm olarak da görülüyor.
Mecliste Kabul Edilen Düzenlemenin Ayrıntıları
263 milletvekilinin katıldığı oylamada 108 “hayır”, 3 “çekimser” oy verildi. Kabul edilen yasa, Para ve Bankacılık Kanunu’nda değişiklik yaparak “Yeni Riyal”i ülkenin resmi para birimi haline getirdi.
Üç Yıllık Geçiş Dönemi
Yeni düzenleme uyarınca, eski Riyal ve Yeni Riyal üç yıl boyunca birlikte dolaşımda olacak. Bu süreçte bankalar, eski banknotları toplarken yeni paralar tedavüle girecek. Geçiş süreci tamamlandığında tüm sözleşme ve ödemeler yalnızca Yeni Riyal veya onun alt birimi Kıran üzerinden yapılacak.
Merkez Bankası Yetkilerini Artırıyor
Yeni yasa, döviz kurlarının Yeni Riyal karşısında İran Merkez Bankası tarafından belirlenmesini şart koşuyor. Bu, para politikası üzerindeki kontrolü merkezileştirerek spekülatif dalgalanmaları sınırlamayı hedefliyor.
Ekonomi Komisyonu’ndan Açıklama
Ekonomi Komisyonu Başkanı Şemseddin Hüseyni, reformun günlük ekonomik işlemleri kolaylaştıracağını ve muhasebe sistemindeki karmaşıklığı azaltacağını belirtti. Hüseyni’ye göre, bu düzenleme aynı zamanda yüksek değerli banknotların kullanımını azaltarak Merkez Bankası yasasıyla da uyum sağlıyor.
Geçmişte Başarısız Olan Tasarı Geliştirilerek Yeniden Geldi
2020’de “Tümen” adıyla hazırlanan benzer bir tasarı, Anayasayı Koruyucular Konseyi’nin itirazı üzerine reddedilmişti. Yeni yasa, o tasarının eksik yönlerini gidererek daha uygulanabilir bir çerçeve sundu.
Beklentiler ve Riskler
Uzmanlara göre, bu reform kısa vadede psikolojik bir rahatlama yaratsa da kalıcı etki için ekonomik istikrarın sağlanması gerekiyor. Ancak “Yeni Riyal”, sadeleştirilmiş yapısıyla İran ekonomisinin para yönetiminde yeni bir dönemi simgeliyor.
