HABER- Fuat BULUT / FOTO- Sertaç KAYAR

2023 yılı gelirlerine göre, Van, Muş, Bitlis ve Hakkâri’nin bulunduğu TRB2 bölgesi, kişi başı yıllık ortalama 91.818 TL ile Türkiye’nin en düşük gelir seviyesine sahip bölgesi olmaya devam etti.

TÜRKİYE’DE GELİR EŞİTSİZLİĞİ DERİNLEŞİYOR

Rapora göre Türkiye genelinde ortalama fert geliri 187.728 TL seviyesine çıkarken, İstanbul (TR10) bölgesinde kişi başına düşen gelir 257.891 TL’ye ulaştı. Böylece İstanbul’da yaşayan bireylerin geliri, Doğu’nun bazı bölgelerinin yaklaşık üç katı seviyesinde. Tekirdağ, Edirne, Kırklareli (TR21) ve Ankara (TR51) gibi bölgeler de yüksek gelir seviyeleriyle dikkat çekiyor.

Yoksulluk-7

GELİRDEKİ UÇURUM 2018’DEN BU YANA DEĞİŞMEDİ

2018 yılında Diyarbakır, Van, Muş, Bitlis ve Hakkâri’de ortalama yıllık fert geliri 10.965 TL iken, bu rakam 2023’te 91.818 TL’ye yükseldi. Ancak gelir artışlarına rağmen bölgesel sıralama değişmedi. İstanbul’un kişi başı geliri 2018’de 34.912 TL iken, 2023’te 257.891 TL’ye çıktı.

GELİR EŞİTSİZLİĞİ GÖSTERGELERİ KÖTÜLEŞMİYOR AMA İYİLEŞME SINIRLI

Türkiye’nin gelir dağılımındaki eşitsizliği ölçen Gini katsayısı 2023’te 0.413 olarak açıklandı. En zengin yüzde 20 ile en yoksul yüzde 20 arasındaki gelir farkını gösteren P80/P20 oranı ise 7.7 seviyesinde seyrediyor. Bu oran 2018’de 7.8’di, yani gelir uçurumu çok az daraldı.

YOKSULLUĞUN EKONOMİK VE SOSYAL SONUÇLARI

Gelir uçurumu yalnızca ekonomik değil, eğitim, sağlık ve sosyal hizmetlere erişim gibi temel haklarda da eşitsizlik yaratıyor. Uzmanlar, Doğu ve Güneydoğu Anadolu’nun kalkınması için adil kaynak dağılımı ve sosyal yatırımların artırılması gerektiğini vurguluyor.

YATIRIM, HİZMET VE KAYNAK ERİŞİMİ BATI’DA YOĞUNLAŞIYOR

Gelir eşitsizliği yalnızca ekonomik bir gösterge değil; eğitimden sağlığa, barınmadan altyapıya kadar birçok yaşam alanını doğrudan etkiliyor. Doğu ve Güneydoğu’da düşük gelir, aynı zamanda yetersiz kamusal hizmet, düşük istihdam olanakları ve kırılgan sosyal yapılar anlamına geliyor.

Ekonomistler, gelirdeki bu derin farklılığın sadece piyasa dinamikleriyle açıklanamayacağını, kamusal kaynakların adaletsiz dağılımı, kalkınma politikalarının bölgesel uçurumu gidermekte yetersiz kalması ve uzun süredir devam eden siyasi eşitsizlikler nedeniyle yapısal bir soruna dönüştüğünü ifade ediyor.

Diyarbakır haftalar sonra nefes aldı
Diyarbakır haftalar sonra nefes aldı
İçeriği Görüntüle

EŞİTLİĞİN GÖSTERGESİ YOKSULLUĞUN COĞRAFYASIDIR

TÜİK verileri, Türkiye’de gelir düzeylerinin mutlak olarak yükseldiğini gösterse de, bölgesel uçurumun daha da derinleştiğini ortaya koyuyor. Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da yaşayan milyonlarca yurttaş için refah, hâlâ sadece belli şehirlerde görülebilen bir ayrıcalık.

Yoksulluğun kalıcı hale gelmemesi için, ekonomik büyümenin yanı sıra bölgesel adalet ve sosyal yatırım politikalarının güçlendirilmesi, merkezden çevreye kaynak aktarımının artırılması gerekiyor. Aksi halde, “kalkınma” söylemi bu coğrafyada sadece istatistiksel bir yanılsama olmaya devam edecek.

Muhabir: Fuat BULUT