ÖZEL HABER/Güneş OCAĞA
Zengin tarihi ve kültürel mirasıyla Güneydoğu Anadolu’nun önemli kentlerinden biri olan Diyarbakır, geleneksel el sanatları açısından da oldukça köklü bir geçmişe sahiptir. Ancak teknolojiye dayalı üretim biçimlerinin yaygınlaşması ve genç kuşakların el sanatlarına olan ilgisinin azalması nedeniyle, bu kültürel değerler her geçen gün unutulmaya yüz tutuyor.
Diyarbakır'ın geleneksel el sanatları, tarihî ve kültürel mirasının önemli bir parçasıdır. Aşağıda, Diyarbakır’a özgü başlıca geleneksel el sanatları şöyle:
İPEKLİ KUMAŞ DOKUMACILIĞI
Diyarbakır, özellikle ipekli kumaşları, mendilleri ve poşuları ile tanınır. Eskiden çok yaygın olan bu sanat, günümüzde azalsa da halen kültürel önemi büyüktür. Poşu, hem erkeklerin hem kadınların başörtüsü ya da aksesuar olarak kullandığı ipekten dokunan geleneksel bir üründür.
TOPRAK İŞLERİ (ÇÖMLEKÇİLİK)
Tarihi oldukça eskiye dayanan bu zanaat, yörede çıkan kırmızı toprakla yapılan çanak, çömlek ve testi gibi ürünleri kapsar. Diyarbakır’ın Sur ilçesinde bu zanaat örneklerine hâlâ rastlanabilir.
SARAÇLIK
Deri işlemeciliği anlamına gelen saraçlık, özellikle at koşum takımları, kemer, silah kılıfı gibi ürünlerin el emeğiyle yapılmasını içerir. Günümüzde kullanım azalsa da geleneksel el sanatı olarak varlığını sürdürmektedir.
KEÇECİLİK
Keçeden yapılan şapkalar, yaygılar, yorganlar ve diğer ürünler bu alana girer. Özellikle bazı dağ köylerinde geleneksel yöntemlerle üretim devam ediyor.
DOKUMACILIK
Kilim, cicim, heybe, yastık yüzü gibi ürünlerin el tezgâhlarında dokunması bu alanı oluşturur. Cicim ve kilimler, renkli yün iplerle ve geleneksel motiflerle süslenir.
İŞLEMELİ TEKSTİL ÜRÜNLERİ
Peşkir, peştamal, namaz örtüsü gibi işlemeli ürünler evlerde ya da çeyizlerde yaygın olarak kullanılır. Bu ürünlerde el nakışı, boncuk işi gibi süsleme teknikleri kullanılır.
EL DOKUMASI HALICILIK
Yöreye özgü desen ve renklerle dokunan halılar, geçmişte her evde yapılırken, günümüzde daha az rastlanmaktadır.
El sanatlarının korunması için yerel yönetimlerin ve kültürel kurumların destek projeleri geliştirmesi gerekiyor. Gençlerin bu alana yönlendirilmesi, mesleki eğitimlerin artırılması ve ürünlerin tanıtımının güçlendirilmesi ise Diyarbakır’ın geleneksel el sanatlarının geleceği için büyük önem taşıyor.
