ÖZEL HABER/Mehmet Rumet SOYLU – Veli BALTACİ
Hızır Günü olarak da adlandırılan Hıdırellez Günü, dünyada darda kalanların yardımcısı olduğu düşünülen Hızır ile denizlerin hâkimi olduğuna inanılan İlyas'ın yeryüzünde buluştukları gün olarak düşünülür ve kutlanır.
Her yıl 5 Mayıs gecesiyle 6 Mayıs sabahı arasında kutlanan Hıdırellez, sadece bir gelenek değil, aynı zamanda baharın coşkusu, insanın umutla dolduğu, dileklerin göğe yükseldiği özel bir zaman dilimi.
Hıdırellez, Anadolu'nun yanı sıra Balkan ülkelerinde, Orta Doğu, Irak, Suriye ve Azerbaycan'da bayram olarak kutlanır. Dünyanın farklı yerlerinde Ağrice, Aya Yorgi, Ederlez, Eğrice, Hıdrellez, İderlez, İlk Yaz, Mar Curcos, Ruz-ı Hızır (Hızır Günü) isimleriyle de biliniyor.
MEVSİMLİK BİR BAYRAM
Hıdırellez, Orta Asya’dan Anadolu’ya, Balkanlar’dan Mezopotamya’ya kadar uzanan geniş bir coğrafyada kutlanan mevsimlik bir bayramdır. En temel anlamıyla baharın gelişi kutlanır ama arkasında çok daha derin bir inanç yatar. İnanışa göre karada darda kalan kişilere yardım eden, onlara yol gösteren, bolluk ve bereket getiren Hızır Peygamber ve suların koruyucusu İlyas Peygamber, yılda sadece bir kez buluşuyor. Bolluk ve bereketi simgeleyen peygamberlerin ayaklarını bastığı her yerin yeşerdiği, temas ettikleri her şeyin bereketlendiği, şifa dağıttıkları kabul ediliyor. Hızır ile İlyas peygamberin yeryüzünde buluştuğuna inanılan bu gecede, insanların dualarına ve dileklerine kavuşacağı düşünülür.
UNESCO’nun da 2017 yılında Somut Olmayan Kültürel Miras olarak kabul ettiği bu gelenek, kuşaktan kuşağa aktarılan bir kültür mirasıdır.
Hıdırellez gecesi, Anadolu’nun birçok yerinde benzer ama her yörenin kendine has gelenekleriyle kutlanır.
Ama bazıları ortak olarak kutlanıp günümüze kadar gelebilmiştir.
Dilek Tutma - İnsanlar dileklerini küçük kâğıtlara yazar ya da sembollerle anlatır ve gül ağacının altına gömer. Sabah gün doğmadan bu dilekler alınır. Bu ritüelin Hızır’ın o dilekleri göreceği ve kabul edeceği inancına dayandığı söylenir.
Ateşten Atlama - Kötü enerjilerden, hastalıklardan ve nazardan arınmak için ateş yakılır ve üzerinden atlanır. Genellikle üç kere atlanır ve dilek tutulur.
Niyet Çekme (Baht Açma) - Genç kızlar evlenme niyetiyle çeşitli ritüeller yapar, niyet çeker. Bu ritüel bazı bölgelerde "mantufal" ya da "baht açma" olarak bilinir.
Sofralar Kurulur - Aileler bir araya gelir, birlikte yemek yenir, komşularla lokmalar paylaşılır. Özellikle Hıdırellez pilavı gibi özel yemekler yapılır.
Günümüz dünyasında çoğu kişi şehir hayatının yoğunluğu içinde bu tür geleneklerden uzaklaşmış olabilir. Ama Hıdırellez gibi özel günler, bize hem doğayla bağ kurmayı hem de umut etmeyi hatırlatır. Doğanın uyanışına tanıklık etmek, kendi içimizde de yeni bir başlangıç yapmanın fırsatını sunar.
Hıdırellez, geçmişten gelen bir ses, geleceğe uzanan bir dilektir. Bu gece gül ağacının altında edilen dualar belki de insanlığın ortak umududur.
