Şanlıurfa’nın Siverek İlçesi’nde bulunan hayvan barınağından 35 hasta köpeğin Ankara'ya taşındığı iddiası sosyal medyada gündem oldu. İddialarının ardından kuduzun ne olduğu, nasıl bulaştığı en çok aranan kelimeler arasında yer aldı. Peki kuduz nedir, nasıl bulaşır, belirtileri nelerdir? İşte kuduza dair tüm merak edilenler…
Kuduz, tarihin en eski ve en korkutucu hastalıklarından biridir. Her yıl dünya genelinde binlerce insan bu hastalığa yakalanmakta ve çoğu ölümle sonuçlanmaktadır. Özellikle sokak hayvanlarıyla temas edenler için ciddi bir tehdit oluşturan kuduz, erken müdahale edilmediğinde kaçınılmaz bir sonla sonuçlanır. Bu makalede, kuduzun ne olduğu belirtileri, bulaşma yolları ve korunma yöntemleri hakkında ayrıntılı bilgileri sizler için kaleme aldık.
KUDUZ NEDİR?
Kuduz, virüsün taşıyıcısı olan hayvanların ısırığı, tükürüğü veya beyin/sinir sistemi dokusuyla yakın temas sonucu bulaşan bir hastalıktır. Türkiye'deki kuduz vakalarının %90'ı köpek kaynaklıdır.
Hem hayvanlarda hem de insanlarda görülen zoonal bir bulaşıcı hastalık olan kuduz kişiyi felç ve komaya sokabileceği gibi ölüme de götürebilir çünkü virüs vücutta ilerledikten sonra kuduzun tedavisi söz konusu değildir.
İnsanlarda görülen kuduz hastalığının en büyük nedeni sokak köpekleridir. Çünkü kuduz virüsünü insanlara bulaştırma riski en yüksek olan hayvanlar sokak köpekleri olarak bilinir
NASIL BULAŞIR?
Virüs, enfekte bir hayvanın başka bir hayvanı ya da insanı ısırmasıyla yayılır. Enfekte bir hayvanın tükürüğünün açık bir yaraya, göz veya ağız mukoza zarlarına bulaşması yoluyla da kuduz hastalığı bulaşabilmektedir. Özellikle sokak köpekleri, kuduz virüsünü insanlara bulaştırma riski en yüksek olan hayvanlar arasında yer alır.
BELİRTİLERİ NELERDİR?
Kuduz, merkezi sinir sistemine ulaştığında belirgin belirtiler gösterir. İlk başta grip benzeri semptomlar yaşanır, ardından daha ciddi belirtiler ortaya çıkar. İşte kuduzun yaygın belirtileri:
Genel olarak kuduz belirtileri şunları içerir:
* Ateş
* Öksürük
* Isırılan bölgede uyuşma, karıncalanma veya ağrı
* Ağızda köpürme
* Huzursuzluk ve saldırganlık
* Baş ağrısı
* Anormal davranışlar
* Bilinç bulanıklığı
* Mide bulantısı ve kusma
* Işık korkusu
* Nöbet ve koma
* Hızlı nefes alma
* Kas ağrısı
* İshal
* Halsizlik ve yorgunluk
* Hiperaktivite
* Yutma güçlüğü
* Halüsinasyonlar
* Anksiyete
* Kas seğirmesi
* Su içme korkusu
* Yüz felci
* Uykusuzluk
KUDUZUN ÇEŞİTLERİ:
1. Öfkeli Kuduz: Bu form, hiperaktif ve düzensiz davranışlarla kendini gösterir. Ağızda aşırı tükürük ve köpürme, uykusuzluk ve endişe gibi belirtilerle tanınır.
2. Felçli Kuduz: Kuduzun bu formu daha yavaş ilerler. Enfekte kişiler yavaş yavaş felç olur ve koma durumuna geçerek hayatını kaybeder.
HANGİ HAYVANLAR KUDUZ HASTALIĞINA YAKALANABİLİR?
* Köpek
* Kedi
* İnek
* Keçi
* At
* Yarasa
* Yaban gelinciği
* Kunduz
* Çakal
* Tilki
* Maymun
* Rakun
* Kokarca
* Dağ sıçanı
KİMLER RİSK ALTINDA?
Kuduz, özellikle sokak hayvanlarının yaygın olduğu bölgelerde yaşayanlar için büyük bir risktir. Ayrıca, vahşi hayvanlara yakın yerlerde bulunanlar ve gelişmekte olan ülkelere seyahat edenler de risk altındadır. Kuduz, Asya ve Afrika'da her yıl on binlerce kişinin ölümüne neden olmaktadır. Kuduz riski daha yüksek olan kişiler şunlardır:
* Vahşi Hayvanlara Maruz Kalanlar: Doğa yürüyüşü, kamp ve benzeri aktivitelerle uğraşan kişiler.
* Kırsal Bölgelerde Yaşayanlar: Aşı ve tıbbi hizmetlere erişimin zor olduğu bölgelerde yaşayanlar.
* Gelişmekte Olan Ülkelere Seyahat Edenler: Bu bölgelerde kuduz vakaları daha yaygındır.
KUDUZ AŞISI VE KUDUZ TEDAVİSİ
Kuduzdan korunmanın en etkili yolu, enfekte hayvanlarla temastan kaçınmak ve aşılanmaktır. Kuduz virüsüne maruz kalan kişiler, mümkün olan en kısa sürede kuduz aşısı yaptırmalıdır. Aşı, virüsün hastalığa neden olmasını önler ve hayat kurtarıcıdır. Gerekli durumlarda aşıyla birlikte kuduz virüsüne karşı antikor içeren serum da uygulanabilir.
AŞI, ÖNEMLİ BİR TEDBİR MİDİR?
Kuduz aşısı zamanında uygulandığında kuduz hastalığını engellemekte son derece etkilidir. Bu nedenle kuduz şüphesi olan hayvanlar tarafından ısırılmanız durumunda mutlaka doktora başvurmanız ve kuduz aşısı yaptırmanız gerekir.
ÖLÜMCÜL BİR HASTALIK MIDIR?
Kuduz hastalığı hastalık ortaya çıktıktan sonra tedavisi olmayan ölümcül bir hastalıktır. Çok az sayıda kişi kuduzdan sağ olarak kurtulabilmiştir.
YEME, İÇME, CİNSELLİK YA DA HAVA YOLU İLE BULAŞIR MI?
Kuduz hastalığı yeme, içme ya da cinsel yolla bulaşan bir hastalık değildir.
KUDUZ ŞÜPHESİ DURUMUNDA YAPILMASI GEREKENLER:
Bir hayvan tarafından ısırıldığınızda veya tırmalandığınızda, yaranızı bol miktarda sabunlu su ile yıkayın ve derhal bir sağlık kuruluşuna başvurun. Doktorunuz, yaranızın durumunu ve hayvanın kuduz olup olmadığını değerlendirecektir. Ayrıca, ısırıldığınızdan emin olmasanız bile tıbbi yardım almanız önemlidir.
