HABER- Mehmet Mucahit CEYLAN
DEM Parti Diyarbakır Milletvekili Serhat Eren, gazeteci, yazar ve yönetmen Ruhi Karadağ’a verilen hapis cezasını Meclis gündemine taşıdı. Eren, Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy’un yanıtlaması istemiyle verdiği yazılı soru önergesinde, bandrollü ve toplatma kararı bulunmayan bir kitabın tanıtımının “örgüt propagandası” sayılmasını eleştirdi.
Milletvekili Eren, 2013 yılında gazeteci Faruk Balıkçı ile birlikte kaleme alınan “Suskunlar Konuşuyor: Yaralı Yonca (Nefela Birîndar)” adlı kitabın tanıtımına ilişkin bir gazete kupürünü sosyal medya hesabında paylaştığı gerekçesiyle Ruhi Karadağ’ın İstanbul 34. Ağır Ceza Mahkemesi tarafından 1 yıl 3 ay hapis cezasına çarptırıldığını hatırlattı.
Eren, söz konusu kitabın Ozan Yayıncılık tarafından bandrollü olarak yayımlandığını, hakkında herhangi bir toplatma kararı bulunmadığını belirterek, “Yasal olarak yayımlanan bir kitabın tanıtımı nedeniyle verilen mahkûmiyet kararı, ifade ve sanat özgürlüğünün açık ihlalidir” dedi.
“YARGI ORGANLARI ÇELİŞKİLİ VE KEYFİ KARARLAR VERİYOR”
Önergede, aynı dosyada verilen önceki mahkûmiyet kararının Yargıtay tarafından ifade özgürlüğü kapsamında değerlendirilerek bozulduğuna dikkat çekildi. Ancak yerel mahkemenin yeniden aynı yönde karar vermesi, Eren tarafından “yargı organlarının aynı olgular karşısında çelişkili ve keyfi kararlar verdiği” şeklinde nitelendirildi.
Milletvekili Eren, gazetecilere ve yazarlara yönelik benzer uygulamaları da hatırlatarak, Evrensel Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Fatih Polat’ın 6 yıl önce aynı kitaba dair kaleme aldığı yazıya, Burdur Sulh Ceza Hâkimliği tarafından erişim engeli getirildiğini belirtti. Eren, kararda yazının “örgüt propagandası yaptığı” ve “devlet aleyhine olumsuz algı oluşturduğu” gerekçesinin yer aldığını, ancak kitap hakkında herhangi bir yasaklama veya dava bulunmadığını vurguladı.
CEZAEVİNE KİTAP YASAĞINA TEPKİ
Eren’in önergesinde, İnsan Hakları Derneği (İHD) Diyarbakır Şubesi’nin yayımladığı rapora da atıfta bulunuldu. Raporda, “Yaralı Yonca (Nefela Birîndar)” adlı kitabın Diyarbakır D Tipi Kapalı Cezaevi İdaresi tarafından cezaevine girişine yasak getirildiği ifade edildi.
Eren, bandrollü olarak yayımlanan ve toplatma kararı bulunmayan bir kitabın, yazarını veya tanıtımını yapan gazetecileri hedef haline getirmesinin hem idari hem de yargısal alanlarda hukuki güvenlik, ifade ve sanat özgürlüğü ilkelerini ihlal ettiğini söyledi.
“Bandrol, 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu kapsamında devletin eseri yasal ve denetimli olarak kabul ettiğini gösterir. Buna rağmen eserin keyfi biçimde yasaklanması, hukukun üstünlüğü ilkesine aykırıdır,” ifadelerini kullandı.
“RAHATSIZ EDİCİ DÜŞÜNCELER DE KORUNUR”
Eren, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) yerleşik içtihatlarına göre ifade özgürlüğünün yalnızca toplumca kabul gören fikirleri değil, “rahatsız edici ve sarsıcı düşünceleri” de koruduğunu hatırlattı. AİHM’in Handyside/Birleşik Krallık (1976) kararına atıf yapan Eren, “Bir kitabın tanıtımının propaganda sayılması, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) 10. maddesinin açık ihlalidir” dedi.
Eren, sanat, edebiyat ve gazetecilik faaliyetlerinin suç unsuru olarak değerlendirilmesinin demokratik toplum düzeniyle bağdaşmadığını ve halkın hakikate ulaşma hakkını ortadan kaldırdığını ifade etti. “Bu davalar yalnızca yazarları değil, toplumun düşünsel özgürlüğünü cezalandırmaktadır,” dedi.
BAKAN ERSOY’A ALTI SORU
Milletvekili Serhat Eren, Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy’un yanıtlaması istemiyle şu soruları yöneltti:
- Bandrol verilmiş, toplatma veya yasaklama kararı bulunmayan kitapların tanıtımını yapan yazar ve gazetecilerin “örgüt propagandası” suçlamasıyla yargılanması, Bakanlığınızın ifade ve sanat özgürlüğüne ilişkin ilkeleriyle bağdaşmakta mıdır?
- Kültür ve Turizm Bakanlığı olarak, bandrollü kitapların cezaevlerine girişinin keyfi biçimde engellenmesine ilişkin herhangi bir denetim veya inceleme yürütülmekte midir?
- “Yaralı Yonca (Nefela Birîndar)” adlı kitabın Diyarbakır Cezaevi’nde yasaklanmasına dair Bakanlığınıza ulaşmış herhangi bir yazılı karar veya rapor bulunmakta mıdır?
- Bandrollü kitapların cezaevlerine sokulmaması veya kitap tanıtımı yapan gazetecilerin yargılanmasıyla ilgili olarak, Bakanlığınızca Adalet Bakanlığı nezdinde herhangi bir girişimde bulunulmuş mudur?
- Kültür ve Turizm Bakanlığı, ifade özgürlüğü kapsamında bandrollü kitapların idari veya yargısal sansürden korunması amacıyla bir düzenleme veya denetim mekanizması oluşturmayı planlamakta mıdır?
- 5846 sayılı Kanun uyarınca bandrol verilmiş bir eserin cezaevlerine girişinin yasaklanması, Bakanlığınızın bilgisi ve onayı olmadan nasıl gerçekleşmektedir? Bu tür keyfi uygulamalara dair herhangi bir inceleme yapılmış mıdır?
BALIKÇI: ÇÖZÜM SÜRECİNE NASIL BAKTIKLARINI ANLAMAYA ÇALIŞTIK
Yaralı yonca kitabının yazarlarından Gazeteci Faruk Balıkçı, 2013 yılında devam eden barış sürecinde dağdakilerle görüşerek çözüm sürece nasıl baktıklarını anlamaya çalıştıklarını ifade ederek, "Aslında bugün de devam eden bir sürecin ruhuna aykırı değildir. Kitap irdelenirse bu sürece de katkısı olacağına inanıyorum" dedi.
