ÖZEL HABER/Güneş OCAĞA
İslam alemi için 5. Harem-i Şerif olarak kabul edilen Diyarbakır Ulu Cami, tarihi ve kültürel zenginliğiyle dikkat çekerken, camideki yılan figürleri de pek çok yerli ve yabancı turistin ilgisini çekiyor. Peki, Ulu Cami'nin avlusunda yer alan bu yılan figürünün ardındaki hikaye nedir?
Diyarbakır’ın tarihi camisiyle ilgili yapılan araştırmalarda, yılan figürleriyle ilgili dört farklı yorum öne çıkıyor. Uzmanlar, her bir yorumun farklı bir bakış açısı sunduğunu belirtiyor.
BİRİNCİ YORUM: MANEVİ KORUMA VE İLAHİ MÜDAHALE
İlk yorum, bir velinin Ulu Cami avlusunda namaz kıldığı sırada, İblis’in yılan şekline girerek ona zarar vermek istediği ancak yılanın demire dönüştüğü yönündedir. Bu hikaye, caminin manevi bir koruma işlevi gördüğünü ve ilahi müdahale ile korunduğunu simgeler.
İKİNCİ YORUM: ŞİMŞEK SAVAR GÖREVİ
İkinci yorumda ise yılan figürünün demir kısmının paratoner olarak görev yaptığı, yani şimşekleri toplayarak toprağa iletmesi gerektiği belirtilir. Bu yorum, caminin aynı zamanda fiziksel bir koruma işlevi gördüğünü ve doğa olaylarına karşı bir tür savunma sembolü olduğunu gösterir.
ÜÇÜNCÜ YORUM: AKREPLERİN ZARARI VE TILSIM
Diyarbakır’ın sert ve karasal iklimi, yaz mevsimlerinde az yağış ve kuraklık nedeniyle akreplerin çoğalmasına neden olur. Üçüncü yorum, burada bir âlimin akreplerin zarar vermemesi için yılan figürünü tılsımlayıp camiye yerleştirdiğini öne sürer. Bu hikaye, caminin hem manevi hem de pratik bir koruma amacı taşıdığını vurgular.
DÖRDÜNCÜ YORUM: BİLİMSEL BİR SEMBOL
Son olarak, Artuklular döneminde eğitim verilen Mesudiye Medresesi ile ilgili bir yorumda ise, yılan figürünün, burada öğretilen ilimlerle bağlantılı olduğu ifade edilir. Yılanın panzehrini tanıtan bir sembol olarak camiye yerleştirildiği, bilimsel çalışmalarla ilişkili olduğu belirtilir. Bu yorum, Ulu Cami’nin bilimsel bilgiye olan katkılarını simgeler.
Diyarbakır Ulu Cami’nin avlusundaki yılan figürlerinin çeşitli anlamları, caminin tarihsel, kültürel ve manevi derinliğini gözler önüne seriyor. Hangi yorumun doğru olduğu kesin olmamakla birlikte, her biri, bu tarihi yapının farklı boyutlarını keşfetmemize olanak tanıyor. Yılan figürleri, Diyarbakır Ulu Cami’nin sadece dini bir yapı olmadığını, aynı zamanda bir bilim, kültür ve tarih merkezi olduğunu da gösteriyor.
