ÖZEL HABER/Ceren AKYIL
Son dönemlerde Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde çıkan yangınlar ve eski elektrik hatlara dair önlemlerin alınmaması dikkat çekmeye devam ediyor. Gazetemiz Güneydoğu Ekspres’e konuşan Diyarbakır Elektrik Mühendisleri Odası Başkanı Ufuk Bulut, elektrik hatlardan çıkan yangınların sebeplerine vurgu yaparak, önemli uyarılarda bulundu.
Türkiye’de çıkan orman yangınlarının sebebinin yüzde 60 ila 80 arasında elektrik hatlarından kaynaklandığını ifade eden Bulut, “Türkiye’deki orman yangınlarının çoğunun elektrik hatlarından kaynaklandığıyla ilgili elimizde böyle bir doküman yok. Ama ormanlık alanlardan geçen elektrik iletim ya da dağıtım hatları genel olarak tedbirlerle götürülür. Herhangi bir yangına sebebiyet vermemek için can ve mal güvenliği dikkate alan bir yapıda yapılır. Bunlar genel olarak biraz daha hassasiyetle üzerinde durulan alanlardır. İzolatörlerle iletkenler arasındaki yerlerden iletkenlerin gevşekliğinden hatlar çıkıyor ya da sigorta bağlantılarından hatların çıkması yangına sebebiyet verebilir. Bu tip yangınlara rastlıyoruz. Fakat bu tip yangınların yüzde yüz hatlardan dolayıdır diyebileceğimiz bir şey olmuyor. Yüzde 60 ila 80 arasında bir ihtimal. Çünkü kanıt yok. Yerde elektrik direğinin olduğunu varsayarsak ve 2-3 metre yanından veya dibinden alev almaya başlarsa ancak o zaman elektrik kaynaklı olduğunu söyleyebiliyoruz” dedi.
“YAZ AYLARINDA İLETKENLERİN GEVŞEMESİ YANGINA SEBEBİYET VEREBİLİR”
Mevsim değişikliklerinde iletken metallerde genleşme ve büzüşme olduğunu belirten Bulut, şöyle devam etti:
“Kışın büzüşür yazın ise genleşir. Hatlar yapılırken bu detaylara dikkat edilmesi gerekir. Yazın iletkenlerin gevşemesi yangına sebebiyet verebilir. Bu bakımlar nemli ve yağışlı günlerde genelde yapılamaz. Yazın hava sıcaklıklarının artmasıyla yapılmalıdır. Çıkan yangınlar ne yazık ki yazın çıkıyor. İletkenlerin gevşemesinden kaynaklı arka sebep oluyor. Ark aşağı düşünce direğin dibinde otların olmasıyla tutuşup yayılıyor. Direğin tabanında ‘süs betonu’ var. Etrafında 1 ya da 1 buçuk metre çapında beton dökülürse yukardan düşen ark otların arasına düşmeyeceği için riski azaltır. Yeni yapılan yerlerde genelde bunlar yapılır. 40-50 yıllık hatlarının izolatörlerin değiştirilmesi, ark yapma ihtimali olan yerlerde izolatör kılıflarının takılması yangına sebebiyet vermeyecek şekilde önlem alınması gerekir. Kuvvetli akımlar yönetmeliğine göre bir yerden bir yere elektrik taşırken can ve mal güvenliğinin esas almak gerekir. Tabi doğanın korunmasının da esas alınması gerekir. Azami ölçüde dikkat edilmesi gerekir.”
“BÖLGEDEKİ HATLAR 1970’LERDEN KALMA, ÇOĞU BAKIMSIZ”
Bulut, yangınlara karşı önlem olarak izolasyonlu hatlar, otomatik kesiciler veya drone gibi teknolojik denetimler yapıldığına dikkat çekerek, şunları kaydetti:
“Bölgemizdeki hatların çoğu eski ve bakımsız. Yaptırımlar bu tür teknolojik önlemler çözümlere değil, kaçak elektrik hattının tespitine yapılıyor. 2’nci plana atılıp ancak bir sorunla karşılaşıldığında yapılıyor. Normalde yapılan bakımlar da İzolatörlerin yapılıp yenisiyle değiştirilmesidir. Birçok kontrol yöntemi var ama bölgemizde kaçak elektrik kullanımı var. Bizim bölgemizdeki iletkenler ya da dağıtım hatları genel olarak eski hatlardan oluşuyor. Bunların periyodik bakımları genel olarak aksatılıyor ya da yapılmıyor. Bu direkler yaklaşık 1970’lerden bugüne gelen direkler. Genelde bölgemizde alanlar ya ekilidir ya da ormanlık alanlarıdır. Bu iki alanda çıkan yangınlar elektriği etkiliyor. Asıl mesele bu hatların tamamen yenilenmesidir. 50 yıllık hatların bakım onarımdan geçmesi ya da yenilenmesi gerekiyor. Bakım ve onarımın kontrollerinin yılda bir kere yapılması gerekiyor.”
“DİYARBAKIR’IN KUZEYİ YANGIN RİSKİ TAŞIYOR”
Diyarbakır’da çıkan yangınları sahada takip ettiklerinin altını çizen Bulut, “Diyarbakır’ın ormanlık diyebileceğimiz Kulp, Lice, Hani bölgeleri daha çok risk taşır. Diyarbakır’da yangınlar bazı sebeplerden dolayı çıkıyordu ve sebepleri pek araştırılmıyordu. Rapor da tutulmadı. Ama bundan sonra çıkan yangınlar için raporlar tutulacak. Yangınların çıktığı alana gidip kamu adına görevimizi yapıyoruz. Yaşadığımız yerin korunması adına yapıyoruz. Diyarbakır için hem doğa ve çevredeki tahribatlardan dolayı yangın güncel bir konu. Biz aslında eğer ortamını sağlayabilirsek çalıştay yapmayı düşünüyoruz. Yerel yönetimlerin sivil toplum örgütlerinin ve itfaiye ekiplerinin de dahil olabileceği hem kentin bilinçlendirilmesi hem de doğanın korunmasına yönelik neler yapılabilir amacıyla bir çalıştay düşünüyoruz” dedi.
