ÖZEL HABER-Ceren AKYIL- Veli BALTACİ
Çınar İlçesi’ne 13 kilometre uzaklıktaki Demirölçek Mahallesi yakınlarında, 124 metre yükseklikte kayalık tepede ve askeri yerleşimde dünyada bulunan son Mithras Tapınağı’nın ortaya çıkarıldığı Zerzevan Kalesi’ne yerli ve yabancı turistlerin ziyareti devam ediyor. Tarihi yapıyı ortaya çıkaran Dicle Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Aytaç Coşkun, gazetemiz Güneydoğu Ekspres’e önemli açıklamalarda bulundu.
“ZERZEVAN KALESİ ASLINDA ASKERİ YERLEŞİM”
Zerzevan Kalesi’nin bir roma askeri yerleşimi ve bir sınır garnizonu şehri olduğunu hatırlatan Coşkun, “2014 yılında kazı çalışmaları başladı. 2014 yılı öncesine kadar herhangi bir kazı çalışmalarının olmadığı bir yerdi. Fakat kazılar sonrası gördük ki tarihi çok eskiye gidiyor. Aslında 3 bin yıllık bir tarihi var. Asur dönemi M.Ö 880’lerden itibaren yerleşim görmüş bir yer. 3 bin yıl önce başlayan ve kazılar ilerledikçe de tarihi daha erken dönemlere de dayanabilir. Ama ilk başlangıcı Asur Dönemi daha sonra Persler daha sonra Part ve en son Roma. En büyük ve en uzun dönemini Roma İmparatorluğu döneminde yaşıyor ve hem Pagan Roma hem de Hristiyan Roma 400 yıl boyunca Zerzevan Kalesi’nde yer almış” dedi.
“KAZI ÇALIŞMALARIYLA BÖLGENİN TARİHİNİ DEĞİŞTİRDİ”
Coşkun, 2014 yılında başlayan çalışmaların hem Diyarbakır’ın hem bölgenin tarihini değiştirdiğinin altını çizerek, şöyle devam etti:
“Aslında çalışmalar başlamadan önce Asur yerleşimini Diyarbakır ve Mardin çevresinde çok fazla göremiyorduk. Ama Zerzevan Kalesiyle birlikte Diyarbakır’ın ve bölgenin tarihini değil aynı zamanda turizmini de değiştirip dönüştürdü. Zerzevan Kalesi’nde başlayan çalışmalarla birlikte özellikle bölge turizmine önemli bir katkı sundu.”
KALICI LİSTE İÇİN PARİS’TEN HEYET GELECEK”
Zerzevan Kalesi’ni yılda ortalama 400 bin kişinin ziyaret ettiğini açıklayan Coşkun,
“Bu önemli bir rakam. Şu an ziyaretçi merkezi inşaatı, çevre düzenlemesi ve restorasyon çalışmaları devam ediyor. Bazı günler 25-30 civarında otobüs turları geliyor. Gezi rotalarıyla yürüyüş yollarıyla tabelalandırma ve yönlendirme levhalarıyla şu an bile çok rahat gezilebilir durumda. Ziyaretçi merkezinin tamamlanmasıyla birlikte oraya gelen ziyaretçilerin ihtiyaçlarını karşılayacak bir alan da olacak. Koşullar sağlandığında 2026 yılından itibaren 1 milyon ziyaretçi bekliyoruz. Aynı zamanda hem Zerzevan Kalesi hem de Mithras Tapınağı Kutsal Alanı UNESCO dünya mirası geçici listesinde. En yakın zamanda inşallah dünya mirası olacak. Kalıcı listeye alınması için tarih tam netleşmedi ama Paris’ten UNESCO heyeti gelecek. Tabi heyet gelip gerekli incelemelerde de bulunacak. Bizim hedefimiz önümüzdeki yıllarda dünya mirası olmak. Bununla ilgili bütün çalışmalarımızı gerek Bakanlık, Valilik, Kaymakamlığımız, Kalkınma Ajansımızla ve bütün kurumlarımızla yoğun bir şekilde devam ettiriyoruz. Bu da hem Zerzevan Kalesiyle birlikte bütün bölgenin bilinirliğini de arttıracak. Turizme de önemli katkı sağlayacak. Böylece Diyarbakır’da aslında 4 dünya mirası birden olacak. Diyarbakır Surları, Hevsel Bahçeleri, Zerzevan Kalesi ve Mithras Kutsal Alanı. Bu durum ülkemiz için de önemli bir nokta” diye konuştu.
“ZERZEVAN KALESİ GECE MÜZECİLİĞİNE AÇILACAK”
Coşkun, Zerzevan Kalesi’nin en yoğun olduğu dönemlerin ilkbahar ve sonbahar ayları olduğunu belirterek, “En az yoğunluk ise Temmuz ve Ağustos ayları yani sıcaklığın en fazla olduğu dönem. Ama biz çalışmalarımızı sürdürüyoruz. İlerleyen dönemlerde de Zerzevan Kalesi gece müzeciliğine açılacak. Bu durum da özellikle yaz aylarında düşen potansiyelini arttıracaktır” dedi.
“MİTHRAS TAPINAĞI MERAK UYANDIRIYOR”
2014 yılında başlayan çalışmaların yoğun bir şekilde devam ettiğini ifade eden Coşkun, şöyle devam etti:
“Aslında orası topografyasıyla ve mimarisiyle eşi benzeri olmayan dünyanın en iyi korunmuş askeri yerleşim yerlerinden birisi. İçerisinde Mithras Kutsal Alanı var. Mithras bir gizem kültürü ve gizem inancı. Dünyada bu şekilde garnizon içinde Mithras Tapınağı ya da Mithras Kutsal Alanı bulunan yer nadir örneklerden. Çıkan arkeolojik eserlerin büyük kısmı burası için üretilmiş ve arkeolojik olarak da önemli. Zerzevan Kalesi ve Mithras Kutsal Alanı tüm dünyada bilinen bir yer. Avrupa’dan, Asya’dan ve Amerika’dan yani dünyanın her ülkesinden ziyaretçisi var. Ayrıca Roma İmparatorluğu sınırları içerisindeki doğudaki ilk tapınak. En çok merak edilen nokta gizem kültürüyle ilgilidir. Herhangi bir yazılı belgeler yok bütün bilgiler ya söylencelere göre ya da Zerzevan Kalesi’ndeki gibi arkeolojik kazılara göre olduğu için bu gizem insanları cezbediyor ve merak uyandırıyor.”
