Erzurum Bölge İdare Mahkemesi, Bitlis’in Tatvan ilçesinde 2019 yılında görevden uzaklaştırılan 9 belediye meclis üyesi hakkında önemli bir karara imza attı. Av. Diyar Orak'ın başvurusunu değerlendiren mahkeme, “terör örgütü üyeliği” iddiasıyla başlatılan adli soruşturmanın, meclis üyeliği göreviyle doğrudan bağlantılı olmadığına hükmederek uzaklaştırma işlemini hukuka aykırı buldu ve iptal etti.
Tatvan’da 2019 yerel seçimlerinin ardından HDP, belediye meclisinde çoğunluğu elde etmişti. Ancak seçimden hemen sonra HDP’li 9 meclis üyesi hakkında “PKK/KCK silahlı terör örgütüne üye olma” iddiasıyla, ardışık dosya numaralarıyla soruşturma başlatıldı. İçişleri Bakanlığı bu soruşturmaları gerekçe göstererek 9 üyenin tamamını görevden uzaklaştırdı. Böylece meclis çoğunluğu AKP’ye geçmiş oldu.
Görevden uzaklaştırma süreci, sonraki seçimlere kadar düzenli olarak uzatıldı. Meclis üyeleri bu işlemlere karşı hem itiraz etti hem dava açtı. İtirazlar reddedilirken Van 3. İdare Mahkemesi de bu davaları reddetti. Ancak meclis üyelerinden Ahmet Sağnıç adına avukatı Diyar Orak'ın başvurduğu istinaf mahkemesi, yerel mahkeme kararını bozdu.
Erzurum BİM'nin bu bozma kararı kayyumlar konusunda verilen ilk emsal karar olma niteliğini taşıyor.
Erzurum Bölge İdare Mahkemesi 6. İdari Dava Dairesi, 26 Mayıs 2025 tarihli kararında şu değerlendirmeye yer verdi:
“Davacı hakkında yürütülen adli soruşturma, belediye meclis üyeliği göreviyle doğrudan ilişkili değildir. Görevle bağlantısı olmayan bir suçtan ötürü alınan uzaklaştırma kararı Anayasa hükümlerine dayanamaz.”
Mahkeme, Anayasa’nın 127. maddesi ve 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 47. maddesine atıfta bulunarak, yalnızca “görevle ilgili suçlar” nedeniyle görevden uzaklaştırmanın mümkün olduğunu vurguladı.
AVUKAT DİYAR ORAK “HUKUKUN ÜSTÜNLÜĞÜ, KEYFİYETE GALİP GELMİŞTİR”
Davayı takip eden Av. Diyar Orak, kararı şöyle değerlendirdi “Tatvan Belediye Meclisi üyeleri hakkında yürütülen adli soruşturma gerekçe gösterilerek İçişleri Bakanlığı tarafından verilen görevden uzaklaştırma kararının ve bu sürenin uzatılmasının hukuka aykırı olduğu, Erzurum Bölge İdare Mahkemesi 6. İdari Dava Dairesi’nin 2025/1523 sayılı kararıyla açıkça ortaya konmuştur.
Mahkeme, görevden uzaklaştırma işleminin Anayasa’nın 127. maddesi ve 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 47. maddesinde belirtilen şartlara aykırı olduğunu, özellikle isnat edilen suçun görevle doğrudan ilişkili olmadığı için bu işlemin hukuki dayanaktan yoksun olduğunu vurgulamıştır.
Bu karar, uzun süredir kamuoyunun gündeminde olan kayyum uygulamalarının hukuki sınırlarını belirlemesi açısından son derece önemlidir. Siyasi saiklerle ve görevle ilgisi bulunmayan iddialarla seçilmiş temsilcilerin görevden uzaklaştırılması ve yerine atamalar yapılması, hem demokratik iradeye müdahale niteliği taşımakta hem de hukuk devleti ilkesini zedelemektedir.
Anayasa açıkça belirtmektedir: Seçilmiş organların görevden alınması ancak görevle ilgili suçlar nedeniyle mümkündür. Bu sınırın dışına çıkılarak yapılan her işlem, idarenin keyfi tasarrufu olup, yargı denetimi ile bertaraf edilmelidir. Erzurum Bölge İdare Mahkemesi’nin kararı, bu anlamda hukukun üstünlüğünü ve yargının denetim gücünü bir kez daha teyit etmiştir.”
Orak, bu kararın kayyum uygulamalarının hukuki sınırlarını belirlemesi açısından emsal niteliğinde olduğunu ve hukuki mücadelenin süreceğini de sözlerine ekledi.
Karar, son yıllarda sıkça uygulanan kayyum atamaları ve görevden uzaklaştırmalara ilişkin olarak, yargıdan gelen “görevle suç arasında doğrudan bağ olmalı” uyarısını içeriyor.
Yerel yönetimler, hukukçular ve kamuoyu açısından bu karar, seçilmiş iradenin ancak hukuka uygun gerekçelerle sınırlandırılabileceği yönünde güçlü bir mesaj olarak değerlendiriliyor.
