ÖZEL HABER/Mehmet TÜRK
FOTOĞRAFLAR/Nizameddin PİRİNÇÇİOĞLU
Mardin'in Dargeçit ilçesinin Ilısu Mahallesi'ndeki Gîrê Morîka (Boncuklu Tepe), 12 bin yıllık geçmişiyle insanlık tarihine ışık tutuyor. 13 yıldır bölgede çalışan arkeolog ve tarihçiler, kazıların tamamlanmasından sonra dünya tarih kitaplarının değişebileceğini söylüyor.
Tarih boyunca Sümer, Akad, Babil, Hitit, Asur, Urartu, Roma, Abbasi, Selçuklu ve Osmanlı'nın da aralarında yer aldığı 25 medeniyete ev sahipliği yapan alanda, Ilısu Barajı ve HES projesi etkileşim bölgesinde kalan kültür varlıklarının belgelenmesi ve kurtarılmasına yönelik çalışmalar kapsamında, Mardin Müze Müdürlüğü’nce 2012 yılında başlatılan arkeolojik kazı çalışmalarının 3'üncü sezonu tamamlandı.
12 BİN YILLIK TAPINAK
Yaklaşık 2,5 hektarlık höyükte yüzde 15'i tamamlanan kazılarda elde edilen bulgularla, Epipaleolitik dönemden Geç Çanak Çömlek Öncesi Neolitik dönem B evresine kadar geçen süreci içeren 6 tabaka tespit edildi. Ev tabanlarının altına, dizleri karınlarına çekik ana rahmindeki biçimde yeniden doğuş inancı ile erkek, kadın ve çocukların gömüldüğü 69 mezarda 118 kişiye ait iskelete ulaşılan kazılarda, 4 steli bulunan ve Neolitik döneme ait 11 bin 300 yıllık olduğu tahmin edilen tapınak gün yüzüne çıkarıldı.
İSKELETLER ÜZERİNDE 20 BİN BONCUK BULUNDU
İskeletlerin yer aldığı mezarda Neolitik dönemde yaşayan toplulukların geleneklerini betimleyen serpantin, kireçtaşı, klorit, kumtaşı, kemik, obsidyen, fosfat, bakır, malakit ve değişik çay taşları kullanılarak yapılan boğa, geyik, leopar, yılan, akrep ve yaban keçisi gibi çeşitli şekillerde yaklaşık 20 bin boncuk ile kemer ve tokaları, kemik kakmalı süs eşyası, düğme, küpe ve değişik süs eşyaları bulundu.
Buluntular, Boncuklu Tarla'nın Mardin yöresi Çanak-Çömleksiz Neolitik dönem açısından günümüze kadar tespit edilen ilk yerleşim yeri olduğunu, hem Yukarı Dicle bölgesi hem de Kuzey Mezopotamya Neolitikleşme süreci üzerine önemli bilgilere ulaşılmasını sağladı.
KAZILARIN YÜZDE 15'İ TAMAMLANDI
Gîrê Morîka kazılarının bilimsel danışmanlığını Mardin Artuklu Üniversitesi Arkeoloji Bölümü yapsa da kazı başkanlığını Kocaeli Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölüm Başkanı Prof. Dr. Ayşe Tuba Ökse yapıyor. Kazı çalışmaları, yaklaşık 50 işçi, 15 arkeolog ile geniş bir alanda yürütüldü. Yapılan kazılarda şimdiye kadar yüzde 15'lik bir alandaki çalışmalar tamamlanabildi. Kazılarda elde edilen buluntular, tarihi eserler ise Mardin Müzesi'ne teslim edilerek, burada muhafaza altına alınıyor.
