ÖZEL HABER/Fuat BULUT
MHP Genel Bahçeli’nin ilk adımıyla başlayan, Abdullah Öcalan’ın çağrısı ve AK Parti – DEM Parti arasında yürütülen yeni barış süreci, PKK’nin dün açıkladığı örgütün feshi ve silah bırakma kararıyla önemli bir aşamaya geldi. Gözler, “şimdi bundan sonra ne olacak, hangi adımlar atılacak?” sorularının yanıtına çevrilmişken, Diyarbakır’daki sanayiciler, esnaflar ve iş insanlarının çatı örgütleri, entegrasyon ve normalleşme adımlarının geciktirilmemesini, sürecin başarıyla sonuçlanabilmesi için kapsamlı ve sürdürülebilir bir yol haritası oluşturulması gerektiğini ifade etti.
"SİLAHLARIN SUSMASI TARİHİ BİR ADIMDIR”
Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası (DTSO) Başkanı Mehmet Kaya, yaklaşık 50 yıllık bir silahlı yapının kendini feshetmesinin, ülkenin şiddet ortamından çıkması adına büyük bir kazanım olduğunu ifade etti. Ancak bu sürecin provoke edilmeden, dikkatli ve planlı bir şekilde yürütülmesi gerektiğini belirten Kaya, “Bu bir ilk adımdır. Çok önemli, tarihi bir adımdır. Ancak bu sürecin sona erdirilmesi, entegrasyon ve normalleşmenin hızlıca hayata geçirilmesi gerekir” dedi.
Dünyadaki örneklerden farklı olarak Türkiye’nin bu süreci kendi siyasi aktörleriyle yürüttüğüne dikkat çeken Kaya, dış bir hakem ya da arabulucu olmadan ilerlemesinin önemli olduğunu vurguladı.
"ENTEGRASYON VE NORMALLEŞME SÜRECİ GECİKTİRİLMEMELİ"
Kaya, silah bırakma kararının ardından yapılması gerekenler arasında örgüt üyelerinin durumlarının netleştirilmesi, yurda dönüş süreçlerinin açıklığa kavuşturulması, örgütün medya ve sivil yapılanmalarının normalleşmesinin yer aldığını söyledi. Kaya, “Bu süreçte 'kendinizi feshedin, gerisini biz hallederiz' yaklaşımı olmaz. Entegrasyon stratejisi açık şekilde ortaya konmalı” diye konuştu.
"GÜVENLİK POLİTİKALARI REVİZE EDİLMELİ, KAPILAR AÇILMALI”
Kaya, bölgenin 1925 Şeyh Said isyanından bu yana yalnızca 13 yıl normal koşullarda yönetildiğini, geri kalan yıllarda ise olağanüstü koşullarda yaşam sürdürüldüğünü vurgulayan Kaya, bölgedeki güvenlik odaklı politikaların kalkmasının ve yerel yönetimlerin güçlendirilmesinin şart olduğunu dile getirdi. Kaya, “Bugün sınır kapılarının kapalı olmasının nedeni terör değil, güvenlik politikalarıdır. Bu politikalar kalkmadıkça bölge gelişemez” ifadelerini kullandı.
"YENİ VE ÖZEL ONARIM TEŞVİKLERİ ŞART"
Kaya, Türkiye’de bugüne kadar uygulanan 18 farklı teşvik modelinin hiçbirinin bölgenin kalkınmasına katkı sunmadığını, hatta geri kalmışlığı daha da derinleştirdiğini söyledi. Kaya, “Bu bilinçli bir tercihti, güvenlik politikasıydı. Artık yeni bir model gerekiyor. Bu bölgeye özel onarım teşvikleri verilmelidir” dedi. Mehmet Kaya, Kürtlerin yoğun yaşadığı illerin sosyoekonomik gelişmişlik sıralamasında son 20’de yer almasının devletin politikalarının sonucu olduğunu ifade ederek, şöyle devam etti: “Bölgede güçlü bir genç nüfus var ama tutamazsak kaybederiz. Bölge cazibe merkezi ilan edilmeli, kamu-özel ortaklığıyla yatırımlar yapılmalı, tarım ve sanayide yeni yatırımlar desteklenmeli” dedi.
“DİYARBAKIR ŞAHA KALKACAK”
Diyarbakır Organize Sanayi Bölgesi Başkanı Mustafa Fidan, barış sürecine yönelik atılan son adımların bölgeye umut ve canlılık getirdiğini belirterek, Diyarbakır’ın ekonomik açıdan büyük bir sıçrama yapacağına inandıklarını söyledi.
Yıllardır yaşanan çatışmalarda en büyük acıyı annelerin çektiğini ifade eden Fidan, “En çok ağlayanlar anneler oldu. Ama inşallah bu fesihle birlikte artık gözyaşları dinecek. En büyük temennimiz artık kimsenin ölmemesi. Güzel günlerin yakın olduğuna inanıyoruz” dedi.
Fidan, Diyarbakır'da son yıllarda artan huzur ve güven ortamının yatırımcıları cesaretlendirdiğini vurgulayarak, şu anda bölgede 370 fabrikanın faaliyet gösterdiğini ve yaklaşık 23 bin kişiye istihdam sağlandığını belirtti. Fidan, “Bu sayı yeni süreçle birlikte daha da artacak. Diyarbakır üretim ve sanayi açısından Orta Doğu’nun merkezi olmaya aday. Suriye’deki savaşın bitmesiyle birlikte bölgesel ticaret yeniden canlanacak ve bundan en çok fayda görecek şehir Diyarbakır olacak” şeklinde konuştu.
“3 TRİLYON DOLAR KAYNAK ARTIK ÜRETİME AKACAK”
Geçmişte yaşanan çatışmaların Türkiye’ye büyük ekonomik yük getirdiğini hatırlatan Mustafa Fidan, “Bugüne kadar bu çatışmalı ortamda yaklaşık 3 trilyon dolar harcandı. Bu paraların artık Türkiye’nin içine, üretime, sanayiye, şehirlerin kalkınmasına harcanacak olması çok önemli. Sanayinin şaha kalkması için bu süreç büyük bir fırsattır” ifadelerini kullandı.
Fidan ayrıca, Diyarbakır’da hiçbir zaman gerçek anlamda bir güvenlik sorunu olmadığını, ancak algıların yatırımcıyı olumsuz etkilediğini dile getirdi. Fidan, “Artık bu algılar yıkılıyor. Yarın belki de bölgede daha önce hiç olmayan üretim alanları konuşulacak” dedi.
“İŞ DÜNYASI SÜRECE DESTEK VERİYOR”
Diyarbakır’daki sivil toplum kuruluşları ve iş dünyası olarak barış sürecine en başından beri destek verdiklerini belirten Fidan, “Biz bu sürece üretim, istihdam ve ihracatla katkı sunacağız. Diyarbakır’ın kalkınması, Türkiye’nin kalkınması demek. Bu süreçle birlikte Diyarbakır’ın Türkiye’nin kalkınmasında öncü rol üstleneceğine inanıyoruz” dedi.
“BÖLGEDE EKONOMİK PATLAMA BEKLİYORUZ”
Diyarbakır Esnaf ve Sanatkârlar Odaları Birliği (DESOB) Başkanı Alican Ebedinoğlu da gelişmenin hem bölge halkı hem de Türkiye genelinde büyük bir umut ve sevinçle karşılandığını belirtti. Ebedinoğlu, “Türk ve Kürt halkı uzun yıllardır büyük acılar yaşadı. Bu acılar hepimizi yordu, yıprattı. Bugün ise PKK’nın kendi feshiyle ilgili bu kararın açıklanması bölgede çok büyük bir sevinç yarattı. Bizler de bu gelişmeyi büyük bir umutla karşıladık” dedi.
Yıllardır süren çatışmaların bölge ekonomisine büyük zarar verdiğini hatırlatan Ebedinoğlu, “İstihdam sorunu, yatırım eksikliği, üretimin sekteye uğraması gibi birçok problem yaşadık. Ancak bu karar sonrası artık bölgede çok büyük bir hareketlilik bekliyoruz. Yeraltı ve yerüstü zenginliklerin yeniden değerlendirilmesi, tarım ve hayvancılığın canlanması, Silvan Barajı'nın bitmesiyle birlikte bölge ekonomisinde ciddi bir patlama olacağına inanıyorum” diye konuştu.
Ebedinoğlu, yeni süreçte iş gücü ihtiyacının artabileceğini vurgulayarak, “İstihdam öyle artacak ki belki dışarıdan işçi arayacağız. Şu anda bile yatırımcılar bölgeye gelmeye başladı. Geçtiğimiz hafta İstanbul’dan birkaç yatırımcı buraya gelip yatırım yapmak istediklerini söylediler. Bu sadece bir başlangıç” ifadelerini kullandı.
“BARIŞI SAHİPLENMEZSEK AYNI ACILARI YİNE YAŞARIZ”
Barış sürecinin başarıya ulaşabilmesi için sadece siyaset kurumunun değil halkın da süreci sahiplenmesi gerektiğini vurgulayan Ebedinoğlu, “Bu yol kolay olmayacak. Meclis’in alması gereken ciddi kararlar var. Ama biz halk olarak, STK’lar olarak, esnaf ve iş dünyası olarak barışa sahip çıkmazsak, geçmişte yaşadığımız acıları yeniden yaşarız” dedi. Ebedinoğlu ayrıca, bölgede yaşayan Kürtlerin süreci içselleştirmesi gerektiğini belirterek şöyle konuştu:
“Nasıl ki devlet, hükümet, siyasi partiler ve PKK bu konuda cesur adımlar attıysa, bizler de halk olarak elimizi taşın altına koymalıyız. Özellikle Kürt halkının bu süreci sahiplenmesi gerekiyor. Geçmişte yaşadıklarımızı bir daha yaşamamak için bu son şansı iyi değerlendirmeliyiz.”
"BARIŞ, ÜRETİMİ, YATIRIMI VE İSTİHDAMI ARTIRACAK"
Diyarbakır Ticaret Borsası (DTB) Başkanı Engin Yeşil, silah bırakma ve örgütsel yapısını feshetme kararını "ülkemiz ve bölgemiz adına tarihi bir fırsat" olarak değerlendirdi. Yeşil, çatışmasız bir ortamın başta iş dünyası olmak üzere toplumun tüm kesimlerine derin bir nefes aldıracağını belirtti. Yıllardır süren çatışma ortamının sadece can kayıplarıyla değil, aynı zamanda ekonomik ve sosyal yıkımlarla da sonuçlandığını vurgulayan Engin Yeşil, "Bu karar siyasette olduğu kadar iş dünyasında da umutları yeşertti" dedi.
Yeşil, barış ortamının üretimden ihracata, yatırımlardan istihdama kadar tüm alanlarda güveni ve istikrarı pekiştireceğini vurguladı. Özellikle gençlerin geleceğe umutla bakabilmesi açısından sürecin çok önemli olduğunun altını çizdi.
DTB Başkanı Yeşil, hükümetin demokratikleşme yönünde gerekli adımları bir an önce atması gerektiğini belirterek, “Kalıcı barışın tesis edilmesi için sürecin sabırla ve kararlılıkla yürütülmesi gerekiyor. Bu sürece katkı sunan herkese teşekkür ediyorum” ifadelerini kullandı.
