Tiyatronun doğuşu, insanların var olmaya başladığı eski çağlara kadar uzanır. Henüz konuşamayan insanlar kendilerini ifade etmek için sesleriyle, duygu ve düşüncelerini aktarmak için kullandıkları beden dilleri, jest ve mimikleriyle oyunculuk tarihinin temellerini oluşturmuşlardır..
Bilinen ilk tiyatro Antik Yunan tiyatrosudur. Eski Yunanlılar her yaşamın maddi ve manevi sonucunu masallara ve mitolojiye bağlarlardı; Bolluğu, bereketi, hasatı, eğlenceyi ve alkolü temsil eden kahraman tanrılar için törenler yaratıp düzenlediler..
• Antik Yunan tiyatrosu
MÖ 6. Yüzyılda Atina'da dini festivallerde trajedi oyunlarının sahnelenmesiyle başlamıştır. Yunan tiyatrosunun başlangıcı Dionysos'un ritüellerine kadar uzanır. MÖ 7. yüzyılda Dionysos onuruna düzenlenen gösteriler giderek hem edebi hem de dini bir türe dönüştü. Satar kıyafetleri giyen koro üyeleri, koro şefinin yönetimi altında dans edip şarkı söyledi. İlk tiyatrolar çok basitti. Düz zemin, ahşap seyirci merdiveni ve ahşap sahne. Taş tiyatrolar ilk kez M.Ö. 4. yüzyılda ortaya çıktı. Drama sanatı MÖ 5. yüzyılda Atina'da gelişti. Tiran Peisistratos'un 534 yılında düzenlediği ilk dramatik yarışmadan sonra. Şef Sileno yönetiminde mitoloji ve komik dansların harmanlandığı trajediler, komediler ve oyunlar sunuldu. Dionysos ayinlerinden kaynaklanan trajedi M.Ö. 6. yüzyılda başladı..
Dionysos Tiyatrosu / ATİNA
Tiyatrolar birçok insanın toplandığı halka açık yerlerdi. Oyunlar genellikle şarap ve eğlence tanrısı Dionysos'a ithaf edilirdi. Ancak topluma ve iktidara eleştiri içeren oyunlar da oynandı..
• Her tiyatro severin antik Yunan tragedyalarını bilmesi gerekir..
Yunan tiyatrosunun başlangıcı sayılan Dionysos festivali aynı zamanda trajedinin doğuşu olarak da kabul edilir. Tragedyaya konu olan mitler (efsaneler) zamana uygun hikâyeler olsa da konular geçerliliğini sürdürmektedir. Trajedilerin özelliklerine gelince... Öncelikle şunu söylemek gerekir ki, trajedinin sahnede iki kutbu vardır. Hikâyenin kahramanına başkarakter, o kahramanın zorluklar yaşayan, ders alan rakiplerine ise düşman denir.
Zincire vurulmuş Prometheus tasviri.
Oyun sırasında kahraman, hatasının bedelini öder ve bir katarsis yaşar. Bir trajedinin olay örgüsü sürükleyici olduğundan seyirciler kendilerini oyunun içine kaptırabilir ve gergin veya gergin sahnelerde oyuncuya sempati duyabilir. Bu sayede izleyici kendi katarsis deneyimini yaşayabilir. Trajedilerde oyunlar genellikle kahramanın yenilgisi veya ölümüyle sona erer. Antik tiyatroda tragedyanın en önemli temsilcileri Aeschylus, Sophokles ve Euripides'tir. Trajediyi anlayabilmek için yüzyıllar önce yazılan ve günümüzde hala oynanan trajedilerin ölümsüz örneklerinden bahsetmeden geçilemez. En popüler antik Yunan trajedileri burada sahneleniyor... . Aeschylus'un yazdığı ve ilk yazılı tiyatro metni sayılan bu oyun, tanrılara isyan eden, tanrılardan ateşi çalıp insanlara veren Prometheus'u konu alır. Bu duruma öfkelenen ve tanrılar tarafından zincire vurulan Prometheus, işkencesi sırasında tanrılardan yardım kabul etmeyeceği için halka bir mesaj verir. Zincirdeki Prometheus oyununun ana karakteri Prometheus, verdiği mücadeleyle insanlığın yolunu aydınlatıyor..
• Kral Oidipus
Sofokles'in Kral Oidipus'u lanetli çocuğun hikâyesini anlatır. Oyunun ana karakteri Oedipus'un kehanete göre babasını öldürdüğü, annesiyle evlendiği ve iki çocuk doğurduğu söylenir. Bundan sonra Oedipus öldürülmesi için çobana verilir ancak çoban onu öldürmeyince Oedipus'un macerası başlar. Kehanetlerin gerçekleştiği oyun, Kral Oedipus'un şunları söyleyerek kendini kör etmesiyle sona erer: "Beni doğuran kişi doğmamalıydı, evli olduğum kişiyle birleşmemeliydim, onu öldürmemeliydim." kimi öldürdüm.
• Medea
Sofokles'in Kral Oidipus'u lanetli çocuğun hikâyesini anlatır. Oyunun ana karakteri Oedipus'un kehanete göre babasını öldürdüğü, annesiyle evlendiği ve iki çocuk doğurduğu söylenir. Bundan sonra Oedipus öldürülmesi için çobana verilir ancak çoban onu öldürmeyince Oedipus'un macerası başlar.
Kehanetlerin gerçekleştiği oyun, Kral Oedipus'un şunları söyleyerek kendini kör etmesiyle sona erer: "Beni doğuran kişi doğmamalıydı, evli olduğum kişiyle birleşmemeliydim, onu öldürmemeliydim." kimi öldürdüm.
