Güvercin gübresine olan rağbetin azalması sonrasında bundan yakın bir zamana kadar ayakta kalan Boranhaneler de günden güne kendi kaderine terk edilmeye başlandı. Güvercin sayısının azalması, fabrika üretimi olan gübrelerin daha kolay ulaşılabilir olması nedeniyle köylülerin Boranhanelere olan ilgisi azaldı. Boranhane kültürünün terk edilmesi ilk başta daha iç kısımlardaki köylerde başladı.
Bu kültürün son izleri
İnsan-hayvan ilişkisinin göstergelerinden olan ve köylerde kurulu bulunan Boranhaneler ya yıkılarak yerlerine ev ve ahır yapıldı, ya da her yıl düzenli bakımlarının yapılmamasından dolayı yıkılmaya yüz tuttu. Terkan bölgesi ve nehir kıyısındaki köylerde halen bu yıkılmış Boranhanelerin izlerine rastlayabilirsiniz. Karaçalı köyünde kullanılmayan ancak ayakta bulunan bu yapılar, Diyarbakır'ın yüzyıllardır süren Boran ve Boranhane kültürünün son izleridir.
Üç yıl önce harekete geçildi
Diyarbakırın kültüründe önemli bir yere sahip olan Boranhanelerin son izlerinin de silinmemesi için Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu bir karar alarak, halen Karaçalı köyünde ayakta bulunan Boranhanelerin tescilini yaptı. 21 Ocak 2015 tarihinde alınan kararın tam metni şöyle:
"Diyarbakır Kültür Varlıklarını Korumu Kururu Kararı
Toplantı Tarihi ve No. : 21.01.2015-108 Toplantı Yeri
Karar Tarihi ve No. : 21.01.2015-2885 DİYARBAKIR
Dosya No : 21.00/859
Diyarbakır İli, Merkez, Sur İlçesi, Karaçalı Köyü, tescilli Tilalo Höyüğü sınırlarında bulunan veköyiçi mevkii ile tapunun 244 Nolu parseli üzerinde yer alan Güvercin Evlerinin (Boranhaneler) tescil talebine ilişkin; Diyarbakır Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü’nün 23.01.2014 tarih ve 284 sayılı uzman raporu ile Diyarbakır Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’nun 17.09.2014 gün ve 2440 sayılı kararı okundu. Ekleri ve konuya ilişkin bilgi, belgeler incelendi. Yapılan görüşmeler sonunda;
Diyarbakır İli, Merkez, Sur İlçesi, Karaçalı Köyü, tescilli Tilalo Höyüğü sınırlarında bulunan ve köyiçi mevkiinde yer alan I.Nolu, II, Nolu, III Nolu ve IV Nolu Güvercin Evleri “Korunması Gerekli Taşınmaz Kültür Varlığı” özelliği gösterdiğinden, 2863 Sayılı Kanunu’nun Tespit ve Tescil ile ilgili 7. maddesi uyarınca tescilinin uygun olduğuna, yapı grubunun II. grup yapı olarak belirlenmesine, karar verildi." (Sürecek)
